بررسی اثرتشدیدکنندگی عصاره گیاه اسطوخودوس (Lavandula spica L.) بر زخم سالک در موش BALB/c

Abstract

گونه‌های مختلف گیاه اسطوخودوس در پزشکی سنتی ایران کاربردهای گوناگونی ازجمله در درمان خون گرفتگی عروق مغزی، بیماریهای مرتبط با دستگاه عصبی و روماتیسم دارند. در این پژوهش اثر سرکوب‌کنندگی دستگاه ایمنی آن در موش کوچک و سفید آزمایشگاهی نژاد BALB/c مبتلا به سالک مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور سرشاخه‌های گلدار اسطوخودوس (<em>Lavandula spica</em> L.) تهیه و آسیاب شد. بعد در اتانول 80% قرار گرفت و ارلن محتوی آن بر روی چرخاننده مغناطیسی (Stirrer) با مگنت و در دمای اتاق به مدت 24 ساعت قرار داده و بعد صاف شد. محلول صاف شده در شرایط استریل در پایه پماد در غلظت‌های 40، 60 و80 درصد تهیه و تا زمان استفاده در یخچال نگهداری شد. همزمان 40 سر موش کوچک و سفید آزمایشی نژاد BALB/c با انگل لیشمانیا عامل سالک روستایی سویه Leishmania (L) major [MRHo/IR/75/ER] عفونی شد و در چهار گروه شاهد، دریافت‌کننده غلظت‌های 40، 60 و 80 درصد عصاره اسطوخودوس مجزا شدند. استعمال عصاره اسطوخودوس بلافاصله پس از آغاز زخم سالک به‌طور یک روز در میان انجام و همچنین پایش اندازه وزن و قطر زخم سالک در موش‌های گروههای چهارگانه با استفاده از ترازو و کولیس ورنیه به‌طور هفتگی انجام و این کار تا مرگ آخرین موش از گروه شاهد انجام شد. میانگین و اندازه وزن موش دریافت‌کننده عصاره‌های 40 و 60 درصد اسطوخودوس با میانگین اندازه وزن موش‌های گروه شاهد اختلاف معنی‌دار نشان دادند (P=0.000). ولی میانگین اندازه وزن موش‌های دریافت‌کننده عصاره 80 درصد اسطوخودوس با میانگین اندازه وزن موش‌های گروه شاهد اختلاف معنی‌دار نشان نداد (P>0.05). میانگین اندازه قطر زخم موش‌های دریافت‌کننده عصاره‌های 40 و 60 درصد اسطوخودوس با میانگین اندازه قطر زخم موش‌های گروه شاهد اختلاف معنی‌دار نشان دادند. ولی میانگین اندازه قطر زخم موش‌های دریافت‌کننده عصاره 80 درصد اسطوخودوس با میانگین اندازه قطر زخم موش‌های گروه شاهد اختلاف معنی‌دار نشان نداد (P>0.05). استعمال عصاره اسطوخودوس روند کاهش وزن حیوان را سرعت بخشید و هر چه غلظت عصاره بیشتر می‌شد این سرعت در کاهش وزن و افزایش اندازه قطر زخم حیوان نیز بیشتر می‌شد، ولی افزایش غلظت بالای 80 درصد دیگر افزایش محسوسی در سرعت کاهش وزن و افزایش اندازه قطر زخم نداشت. در مجموع در مقایسه با موش‌های گروه شاهد روند تلف شدن سوری با کاهش وزن و افزایش قطر زخم در موش‌های دریافت‌کننده عصاره اسطوخودوس محسوس و معنی‌دار بود. افزون بر آن که مرگ موش‌های گروه‌های دریافت‌کننده عصاره اسطوخودوس سریعتر از موش‌های گروه شاهد، زخم‌ها بزرگ و با نکروز شدیدتر بود.