تأثیر ریزوباکتری‌های محرک رشد گیاه و مقادیر مختلف نیتروژن شیمیایی بر عملکرد گل و اسانس و کارایی مصرف نیتروژن بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.)

Abstract

به منظور بررسی اثر کودهای زیستی و مقادیر مختلف کود نیتروژنی بر عملکرد گل و اسانس گیاه دارویی بابونه آلمانی (<em>Matricaria chamomilla</em> L.) و کارایی مصرف نیتروژن، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل و بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده‌ی کشاورزی دانشگاه تبریز اجرا شد. تلقیح با باکتری (B₀: عدم تلقیح، B₁: تلقیح با ازتوباکترکروکوکوم، B₂: تلقیح با آزوسپیریلوم لیپوفروم و B₃: تلقیح با مخلوط دو باکتری) و کود نیتروژنی (0: N₀، 50: N₁، 100: N₂ و 150: N₃ کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) عوامل مورد بررسی در این تحقیق را تشکیل دادند. براساس نتایج بدست آمده، با افزایش میزان مصرف کود نیتروژنی، عملکرد کاپیتول و اسانس در مقایسه با تیمار شاهد (عدم مصرف کود نیتروژنی) به‌طور معنی‌داری افزایش نشان داد. به‌طوری که بین سطوح کودی 50، 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار از این نظر اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد. همچنین در نتیجه تلقیح با باکتری‌ها عملکرد کاپیتول و اسانس بابونه در مقایسه با تیمار شاهد (عدم تلقیح) افزایش یافت، ولی این افزایش معنی‌دار نبود. برهم‌کنش باکتری× کود نیتروژنی بر میانگین درصد اسانس معنی‌دار بدست آمد. در نتیجه‌ی تلقیح با ازتوباکترکروکوکوم، با افزایش میزان مصرف کود نیتروژنی میانگین درصد اسانس به‌طور معنی‌داری کاهش نشان داد، ولی در سایر سطوح تلقیح، با مصرف مقادیر مختلف کود نیتروژنی، اختلاف معنی‌داری در میانگین درصد اسانس مشاهده نشد. بنابراین در تمامی سطوح تلقیح باکتریایی، با افزایش میزان مصرف کود نیتروژنی کارایی مصرف نیتروژن کاهش یافت. کارایی مصرف نیتروژن در نتیجه‌ی تلقیح با باکتری‌ها (باستثنای تلقیح با ازتوباکتر و مصرف kgN/ha 50) در مقایسه با تیمار شاهد افزایش نشان داد. به این ترتیب با مصرف kgN/ha 50 و تلقیح با ریزوباکتری‌های محرک رشد گیاه، می‌توان به عملکرد مطلوب و بالاترین کارایی مصرف نیتروژن در بابونه آلمانی دست یافت.