افزایش بیان دائم ژن کدئینون ردوکتاز در گیاه تراریخت شقایق الی‌فرا (Papaver somniferom L.)

Abstract

امروزه گیاه <em>Papaver</em><em> somniferom</em> L. به‌عنوان منبع تجاری آلکالوئیدهای ارزشمند مورفین و کدئین محسوب می‌شود. آنزیم کدئینون ردوکتاز (Codeinone<em> </em>reductase) با قابلیت تبدیل کدئینون به کدئین و مورفینون به مورفین از آنزیم‌های کلیدی جهت مهندسی متابولیک مسیر بیوسنتز این ترکیب‌ها محسوب می‌شود. در این تحقیق ابتدا بهینه‌سازی انتقال ژن از طریق <em>Agrobacterium tumefaciens</em> دارای پلاسمید pBI121 (حاوی ژن گزارشگر <em>gus</em>) انجام گردید. جداسازی ژن مربوط به بیوسنتز کدئینون ردوکتاز براساس توالی موجود در بانک اطلاعاتی (NCBI) انجام و در ناقل بیانی تحت کنترل پروموتر CaMV35S کلون گردید. پس از آماده‌شدن سازه، ریزنمونه‌های هیپوکوتیلی شقایق توسط آگروباکتریوم حامل سازه نوترکیب، تلقیح شده و با استفاده از روش مولکولی PCR و آغازگرهای اختصاصی پیشرو ژن cor و برگشتی ژن nos الحاق ژن در ژنوم گیاهان تأیید گردید. آنالیز HPLC نشان‌دهنده تغییر میزان، نوع و درصد ترکیب‌های آلکالوئیدی در نمونه‌های تراریخته نسبت به گیاهان شاهد بود. نتایج تحقیق حاضر نشان‌دهنده اهمیت دستورزی ژنتیکی آنزیم‌های مسیر بیوسنتزی مورفین در تغییر الگوی تولید متابولیت‌های ارزشمند بنزیل‌ایزوکوئینولین می‌باشد.