اثر محلول‌پاشی محرک‌های زیستی بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه گیاه اسفرزه (Plantago psyllium L.)

Abstract

استفاده از محرک‌های زیستی با هدف دستیابی به افزایش کیفیت و پایداری عملکرد از اهمیت زیادی برخودار است. به‌همین منظور آزمایشی در سال زراعی 1390 در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی کرج در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 10 تیمار و 3 تکرار بر روی گیاه دارویی اسفرزه (<em>Plantago psyllium</em> L.) اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل محرک‌های زیستی (کادوستیم، فسنوترن، هیومی‌فورته، آمینول‌فورته) در دو سطح 75/0 و 5/1 لیتر در هکتار، کود شیمیایی NPK (70 کیلوگرم در هکتار) و تیمار شاهد (بدون کاربرد محرک‌های زیستی و کود شیمیایی) بود. نتایج نشان داد که تیمارهای اعمال شده بر تعداد ساقه‌های جانبی، تعداد سنبله در بوته، تعداد بذر در بوته، وزن هزاردانه، عملکرد بذر و میزان موسیلاژ (<em>p</em> < 0.01)، ارتفاع بوته، عرض سنبله، تعداد بذر در سنبله و عملکرد خشک اندام هوایی (<em>p </em>< 0.05) اثر معنی‌داری داشت و بر طول سنبله اثر معنی‎داری را نشان ندادند. بیشترین ارتفاع بوته، تعداد ساقه‌های جانبی و عملکرد ماده خشک اندام هوایی در تیمار کادوستیم 5/1 لیتر در هکتار، بیشترین عرض سنبله و تعداد بذر در سنبله توسط تیمار فسنوترن 5/1 لیتر در هکتار حاصل شد. بالاترین وزن هزاردانه در تیمارهای کادوستیم و فسنوترن 5/1 لیتر در هکتار و بیشترین تعداد سنبله در بوته و بذر در بوته در تیمار کود کامل شیمیایی مشاهده شد. بیشترین و کمترین عملکرد دانه (445 و 149 کیلوگرم در هکتار) به‌ترتیب در تیمارهای فسنوترن و هیومی‌فورته 75/0 لیتر در هکتار و بیشترین و کمترین میزان موسیلاژ (86/27% و 26/21%) به‌ترتیب در تیمارهای آمینول‌فورته و کادوستیم 5/1 لیتر در هکتار مشاهده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که با مصرف محرک‌های زیستی می‌توان مصرف کودهای شیمیایی را کاهش داد که حرکتی در راستای کشاورزی پایدار و کاهش آلودگی‌های زیستی می‌باشد.