تأثیر تنش کم‌آبی بر ویژگی‌های گیاهی کاسنی (Cichorium intybus L.) در تاریخ‌های کاشت متفاوت

Abstract

به‌منظور بررسی اثر تنش کم‌آبی و تاریخ کاشت بر برخی صفات کاسنی (<em>Cichorium intybus </em>L<em>.</em>)، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 91-90 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند انجام شد. تیمارهای مورد بررسی شامل چهار سطح آبیاری 100، 75، 50 و 25 درصد تبخیر و تعرق گیاه مرجع (ET₀) به‌عنوان کرت اصلی و سه تاریخ کاشت (26/12/90، 14/1/91 و 7/2/91) به‌عنوان کرت فرعی بودند. نتایج آزمایش نشان داد تنش کم‌آبی کلیه صفات بجز نسبت وزن خشک ریشه به اندام هوایی را تحت تأثیر قرار داد. به‌طوری که بیشترین ارتفاع بوته، طول، قطر و تعداد انشعابات ریشه، عملکرد خشک اندام هوایی، عملکرد خشک ریشه، ماده خشک کل (زیست‌توده) و نسبت وزن خشک ریشه به اندام هوایی از تیمار آبیاری معادل ET₀ 100% و بیشترین بازدهی مصرف آب از تیمار آبیاری معادل ET₀ 25% بدست آمدند. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که تاریخ کاشت26 اسفند در کلیه صفات بجز نسبت ریشه به اندام هوایی، بیشترین مقدار را داشت. اثر متقابل عوامل نیز بر تعداد شاخه جانبی، عملکرد خشک ساقه، عملکرد خشک اندام هوایی، عملکرد خشک ریشه و بهره‌وری آب معنی‌دار شد. به‌طور کلی، کاشت کاسنی در اواخر اسفند ماه، به‌دلیل تعداد چین بیشتر، از عملکرد و بهره‌وری آب بیشتری برخوردار بود. همچنین تیمار آبیاری معادل ET₀ 50% در تاریخ کاشت 26 اسفند به دلیل آن که از نظر ماده خشک کل با تیمار آبیاری معادل ET₀ 100% در این تاریخ کاشت تفاوت معنی‌داری نداشت، به‌ویژه در شرایط کمبود رطوبت، قابل توصیه است.