بررسی عملکرد، موسیلاژ و پروتئین دانه در گونه و اکوتیپ‌های مختلف بالنگو (Lallemantia spp) تحت تنش خشکی

Abstract

به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و برخی ویژگی‌های کیفی دانه گیاه دارویی بالنگوی شهری و شیرازی، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. رژیم‌های آبیاری در دو سطح 40% و 60% تخلیه آب قابل استفاده خاک بر روی اکوتیپ‌های مشهد و ارومیه در دو گونه <em>Lallemantia royleana</em> (Benth.) Benth. (شیرازی)و <em>L. iberica</em> Fisch. & C.A.Mey. (شهری) اعمال شد. افزایش تخلیه آب قابل استفاده خاک باعث افزایش درصد موسیلاژ دانه شد. بیشترین درصد موسیلاژ دانه مربوط به تیمار 60% تخلیه آب قابل استفاده خاک، گونه <em>L. royleana</em> و اکوتیپ مشهد بود. بیشترین عملکرد موسیلاژ دانه (22/11 کیلوگرم در هکتار) در تیمار 40% تخلیه آب قابل استفاده خاک و کمترین مقدار آن (25/6 کیلوگرم در هکتار) در تیمار 60% تخلیه آب قابل استفاده خاک بدست آمد. اکوتیپ مشهد گونه <em>L. iberica</em> در مقایسه با اکوتیپ ارومیه 04/34% عملکرد موسیلاژ بیشتری داشت. با افزایش شدت تخلیه آب قابل استفاده خاک مقدار پروتئین دانه <em>L. iberica</em> 30/7% کاهش یافت اما در گونه <em>L. royleana</em> تغییری نکرد. درصد روغن تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت. عملکرد روغن در <em>L. iberica</em> و اکوتیپ مشهد در مقایسه با اکوتیپ ارومیه 50/41% بیشتر بود. بیشترین عملکرد دانه در سطح 40% تخلیه آب قابل استفاده خاک با 4/208 کیلوگرم در هکتار و در گونه <em>L. iberica</em> با 4/189 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. عملکرد دانه در سطح 60% تخلیه آب قابل استفاده خاک (3/107 کیلوگرم در هکتار)، نسبت به تیمار 40%، 84/43% کاهش یافت. در گونه <em>L. royleana</em> برخلاف <em>L. iberica</em> تفاوت معنی‌داری به لحاظ عملکرد دانه بین اکوتیپ‌ها دیده شد. به‌طور کلی درصد موسیلاژ در دانه بالنگو تحت تأثیر کاهش مقدار آب آبیاری، افزایش و درصد پروتئین کاهش یافت.