بررسی عملکرد دانه و موسیلاژ اسفرزه (Plantago ovata Forsk.) در تراکم‌های مختلف در شرایط دیم و Rainfed استان گلستان

Abstract

به‌منظور تعیین اثر تراکم بوته بر عملکرد و موسیلاژ دانه گیاه دارویی اسفرزه (<em>Plantago ovata </em>Forsk.)، آزمایشی در دو شرایط دیم، در دو ایستگاه تحقیقاتی مراوه‌تپه (کم‌باران) و چالکی‌گرگان (پرباران) انجام شد. این مطالعه در قالب بلوک‌های کامل تصادفی اجرا و به‌صورت تجزیه مرکب در مکان، تجزیه واریانس شد. کرت‌های آزمایشی با تراکم‌های 100، 200 و 400 بوته در مترمربع و با فاصله بین ردیف 20 سانتی‌متر کاشته شدند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد اثر تراکم بوته بر طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزاردانه، درصد موسیلاژ و شاخص برداشت معنی‌دار نبود، در حالی‌که تعداد سنبله، عملکرد دانه و موسیلاژ در سطح 1% معنی‌دار شدند. تحت تأثیر مکان نیز تعداد سنبله در مترمربع، عملکرد دانه و موسیلاژ در هکتار در سطح 1% و شاخص برداشت در سطح 5% معنی‌دار شدند. اثر متقابل تراکم بوته و مکان بر عملکرد دانه و موسیلاژ در هکتار در سطح 1% معنی‌دار شد و سایر صفات اختلاف معنی‌داری نداشتند. عملکرد دانه و عملکرد موسیلاژ با افزایش تراکم از 100 بوته به 400 بوته در مترمربع در چالکی‌گرگان به‌ترتیب 3/2 و 9/2 برابر و در مراوه‌تپه به‌ترتیب 94/1 و 86/1 برابر افزایش یافتند. نتایج این تحقیق نشان داد که عملکرد دانه و موسیلاژ در هکتار در چالکی‌گرگان به‌ترتیب 71/1 و 69/1 برابر آن در مراوه‌تپه می‌باشد. براساس نتایج، همه صفات اندازه‌گیری شده در تراکم 400 بوته در مترمربع در چالکی‌گرگان، نسبت به تراکم‌های دیگر، در هر دو مکان برتری داشتند.