مروری بر جنبه‌های حقوقی، قانونی، اخلاقی و فقهی رحم جایگزین در ایران با تأکید بر جنبه مشاوره‌ای آن

Abstract

مقدمه: یکی از شیوه‌های کمک به زوجین نابارور، استفاده از روش‌های کمک باروری است. در فرآیند درمان ناباروری به روش رحم جایگزین نیاز به مشارکت فرد سوم پیامدهای ویژه قانونی - حقوقی، فقهی و اخلاقی را در پی خواهد داشت. مطالعه مروری حاضر با هدف بررسی مطالعات صورت گرفته پیرامون جنبه‌های قانونی - حقوقی، فقهی و اخلاقی رحم جایگزین در ایران با تأکید بر جنبه مشاوره انجام شد. روش‌کار: مطالعه مروری حاضر حاصل مرور شواهد منتشر شده پیرامون جنبه‌های مذکور رحم اجاره‌ای توسط نویسندگان ایرانی در فاصله سال‌های 2006 تا 2016 در پایگاه‌های فارسیIran Medex ، SID و انگلیسی CINAHL، Google Scholar و PubMed می‌باشد. برای جمع‌آوری اطلاعات ابتدا مقالاتی که در عنوان و یا متن دارای یکی از کلمات "رحم اجاره‌ای"، "مادر جایگزین"، "بارداری با مشارکت شخص ثالث"، "ناباروری"، "قانون"، "حقوق"، "فقه" و "اخلاق" بودند به تنهایی یا در ترکیب با هم به‌صورت فارسی و انگلیسی معادل جستجو شدند. از بین 706 مقاله، 42 مقاله حائز شرایط پژوهش بود. یافته‌ها: در قانون ایران جنبه‌های مختلف رحم جایگزین روشن نیست. عدم پذیرش رحم جایگزین از سوی اکثر علمای اهل سنت و اختلاف نظر علمای شیعه وجود دارد. وجود مسائل قانونی مانند ارث و نیز ابعاد اخلاقی احتمالی از جمله به خطر افتادن جان مادر حامل بر ضرورت مشاوره‌های مستمر و جامع بیش از پیش می‌افزاید. نتیجه‌گیری: تدوین راهنمای مشاوره‌ای جامع و در دسترس برای پاسخگویی به سؤالات طبی، قانونی و مذهبی زوجین داوطلب، قبل از انتخاب این روش درمانی ضروری است.