مطالعات سنگ‌شناسی و سیالات درگیر در اندیس مولیبدن (قلع) پورفیری ماربین (شمال‌شرق اصفهان)

Abstract

اندیس ماربین در شمال روستای زفره در استان اصفهان و پهنه ماگمایی ارومیه - دختر قرار دارد. واحدهای سنگی منطقه بیش‌تر سنگ‌های نیمه‌آتشفشانی و آتشفشانی ائوسن با ترکیب ریولیت تا داسیت هستند. بر اساس مطالعات پتروگرافی کانی‌های اصلی، پلاژیوکلاز، کوارتز، سانیدین و بیوتیت و کانی‌های ثانوی، کلریت، کلسیت، اپیدوت و سریسیت هستند. اصلی‌ترین دگرسانی‌های گرمابی سریسیتی، پروپلیتیک، رسی حدّ واسط و سیلیسی‌شدن است. متوسّط عیار قلع، مولیبدن، مس و طلا به‌ترتیب 9807، 236، 607 ppm و 137 ppb است. مطالعات ریزدماسنجی در رگه و رگچه‌های سیلیسی، نشان‌دهندۀ حضور 5 نوع از میان‌بارهای سیال است که از این قرار هستند: نوع سه فازی L+V+S→L، نوع سه فازی L+V+S→V، نوع دو فازی L+V→L، نوع دو فازی V+L→V، نوع تک فازی غنی از گاز. مطالعات سیالات درگیر در رگه‌های کانه‌سازی در پهنه‌های سریسیتی و پروپیلیتی، نشان‌دهندۀ گسترۀ وسیع دمای همگن‌شدگی از 245 تا 600 درجۀ سانتیگراد و شوری از 28 تا 65 درصد وزنی معادل نمک طعام (NaCl) است. دما، شوری و چگالی سیالات از پهنۀ دگرسانی سریسیتی به پروپیلیتی کاهش می‌یابد. دامنۀ وسیع دمای همگن‌شدن برای سیالات درگیر مطالعه‌شده در این اندیس نشان‌دهندۀ آمیختگی با آب‌های جوّی و جوشش سیال است که از عوامل مهم در ته‌شست کانسار است. با توجّه به مطالعات صحرایی، کانی‌شناختی، ژئوشیمیایی و مطالعات سیالات درگیر به‌دست‌آمده می‌توان اندیس ماربین را یک کانسار تیپ پورفیری محسوب کرد که بیش‌ترین شباهت را با سیستم‌های مولیبدن پورفیری در جهان نشان می‌دهد.