ژئوشیمی ایزوتوپ‌های Rb/Sr و Sm/Nd و پتروژنز توده‌های گرانیتوئیدی میشو (شمال‌غرب ایران)

Abstract

توده گرانیتوئیدی میشو در شمال‌غربی پهنه ایران مرکزی بخشی از نوار دگرگونی پرکامبرین خوی-تکاب است. بر اساس پژوهش‌های پتروگرافی، این توده شامل چندین توده از سنگ‌های گرانیتوئیدی با ترکیبی از دیوریت تا لویکوگرانیت را در بر می‌گیرد. این سنگ‌ها بر اساس پژوهش‌های ژئوشیمیایی به سه گروه اصلی (I-type، S-type وگرانیت‌های روشن) تقسیم می‌شوند که تحت تأثیر فرآیندهای پیچیده ماگمایی قرار گرفته‌اند. سرشت سنگ‌های گرانیتوئیدی I-type، S-type و گرانیت‌های روشن، کالک-آلکالن پتاسیم متوسط تا بالا و شوشونیتی است. الگوی تغییرات عناصر کمیاب بهنجار شده به گوشته نشان‌‌دهنده غنی‌شدگی این سنگ‌ها از عناصر LILE و تهی‌شدگی از بعضی از عناصر HFSE است که بیانگر یک گوشته غنی شده است. سن‌سنجی باروش‌های Rb/Sr و Pb-Pb به ترتیب سن‌های حدود 30±530 و 74±500 میلیون سال را برای آنها تعیین می‌کند. گرانیت‌های S-type دارای نسبت‌های ایزوتوپی نخستین (87Sr/86Sr)i بالا و مقادیر منفیɛNd هستند. در صورتی که گرانیت‌های I-type محدوده گسترده‌تری از مقادیر ɛNd و نسبت‌های پایین‌تری از (87Sr/86Sr)i نسبت به گرانیت‌های S-type را نشان می‌دهند. در گرانیت‌های روشن مقادیر ɛNd از 98/0+ تا 25/1+ در تغییر است. بنابراین، نسبت‌های ایزوتوپی متغیر Nd و Sr همراه با ژئوشیمی عناصر اصلی و کمیاب پیشنهاد می‌کنندکه شکل‌گیری آنها از اختلاط بین مذاب‌های پوسته‌ای با مقادیر متغیری از ماگمای بازالتی مشتق شده از گوشته است. بنابراین، سنگ‌های گرانیتی میشو ممکن است روی حاشیه فعال قاره‌ای ناشی از همگرایی ایران مرکزی و البرز-آذربایحان با صفحه عربی در طول پرکامبرین (بسته شدن شاخه‌ای از اقیانوس پروتوتتیس) شکل گرفته باشد.