سن‌سنجی زیرکن (U-Pb)، ژئوشیمی ایزوتوپ‌های Sr-Nd و پتروژنز گرانیتوئیدهای سری I احیایی منطقه کیبرکوه (جنوب‌غربی خواف)

Abstract

منطقه کیبرکوه در شمال‌شرقی بلوک لوت واقع شده است. واحدهای سنگی منطقه شامل: سنگ‌های دگرگونی پالئوزوئیک و مجموعه توده‌های نفوذی کرتاسه تا ترسیر با ترکیب گرانیت تا دیوریت است. این توده‌ها به دو سری اکسیدان و احیایی تقسیم می‌شوند. توده‌های نفوذی احیایی شامل: گرانیت و گرانودیوریت است که دارای بافت هیپیدومورف گرانولار هستند و کانی‌های آنها متشکل از فلدسپارها، کوارتز، مسکوویت و کمتر بیوتیت است. توده‌های احیایی، پتاسیم متوسط تا بالا و از به طور عمده متاآلومینوس هستند. موقعیت تکتونیکی آنها به طور عمده مرز پهنه فرورانش و همزمان با برخورد را نشان می‌دهد. غنی‌شدگی عناصر LREE نسبت به عناصر HREE در توده‌ها مشاهده می‌شود. آنومالی منفی Eu و همچنین، کاهیدگی Sr و Ba نشان‌دهنده تشکیل ماگما در عمق پایداری پلاژیوکلاز و شرایط احیایی است. تهی‌شدگی در عناصر Hf، Sr، Ti و Zr نسبت به عناصری مانند: Ce، K، La، Nd، Rb و Tb نشان‌دهنده دخالت پوسته قاره‌ای در تشکیل ماگما است. نسبت ایزوتوپ 87Sr/86Sr نخستین، 143Nd/144Nd نخستین و مقدار εNd، ماگمایی با منشأ پوسته قاره‌ای را نشان می‌دهد. سن توده مسکوویت‌گرانیت با روش U-Pb در کانی زیرکن 137 میلیون سال، مربوط به کرتاسه پیشین (Valanginian) تعیین شد. همه شواهد صحرایی (مانند عدم وجود زینولیت)، پتروگرافی توده‌ها (وجود آمفیبول و نبود کانی‌های رستیتی)، داده‌های ژئوشیمیایی (کالک‌آلکالن پتاسیم بالا، به طور عمده متاآلومینوس و اطلاعات ایزوتوپ رادیوژنیک) و پذیرفتاری مغناطیسی (احیایی بودن) نشان می‌دهد که این توده‌ها از نوع توده‌های نفوذی I احیایی حاصل ذوب بخشی پوسته قاره‌ای هستند که به طور غالب از ذوب متاگریوک و آمفیبولیت‌ها منشأ گرفته‌اند.