تعیین شرایط تشکیل اندیس مس علیشار (استان مرکزی) با استفاده از داده‌های کانه‌نگاری و سیالات درگیر

Abstract

اندیس مس علیشار در استان مرکزی و روی کمربند ماگمایی ارومیه-دختر واقع شده است. واحدهای سنگ‌شناسی منطقه به طورعمده شامل: گدازه آندزیتی، گدازه تراکی‌آندزیتی-آندزیتی‌بازالتی، توف آندزیتی-آندزیتی بازالتی و توف ریولیتی-داسیتی به سن ائوسن-الیگوسن و همچنین، توده‌های نفوذی گرانودیوریت و مونزودیوریت (الیگومیوسن) است. تحت تأثیر سیالات گرمابی، انواع دگرسانی‌های فیلیک، پروپیلیتیک، رسی و سیلیسی شدن به همراه کانه‌زایی مس و طلا در این مجموعه تشکیل شده است. دگرسانی سیلیسی به میزان فراوان و به صورت رگه‌ و رگچه‌ محیط مناسبی برای کانی‌سازی طلا است. تجزیه شیمیایی نمونه‌ها نشان می‌دهد که بیش از 50 درصد نمونه‌ها عیار متوسط مس بالای 5/0 درصد دارد و حاوی حدود 3/0 گرم در تن طلا و 5/0 گرم در تن بیسموت است. پهنه‌های تشخیص داده شده در این اندیس شامل: پهنه اکسیدی، برون‌زاد و درون‌زاد و کانی‌های موجود شامل: کالکوپیریت، پیریت، کالکوسیت، مگنتیت، هماتیت، گوئتیت و مالاکیت است. مطالعات سیالات درگیر در نمونه‌های کوارتز مرتبط به همه مراحل کانه‌زایی انجام شد. دمای متوسط اندازه‌گیری شده بین 200 تا 300 درجه سانتیگراد و شوری 6/21 درصد بر حسب نمک طعام است. مکانیسم نهشت مواد معدنی در رگه‌ها در این اندیس، بر اساس مطالعات سیالات درگیر، سرد شدن ساده و اختلاط سیالات گرمابی با آب‌های جوی تعیین شده است. بر اساس بررسی‌های زمین‌شناسی، کانه‌نگاری و مطالعه سیالات درگیر، تیپ اندیس علیشار با کانسارهای نوع اکسید آهن-مس-طلا منطبق است.