تعیین سنگ منشأ دولریت‌های نوار آتشفشانی-رسوبی پس از ژوراسیک شمال شهرکرد

Abstract

سنگ‌های نیمه عمیق بازیک شمال شهرکرد واقع در پهنه زمین‌ساختی سنندج-سیرجان به صورت مجموعه‌ای از دایک‌ها و استوک‌ها رخنمون یافته‌اند که به دلیل نفوذ و جایگیری در مجموعه سنگ‌های آتشفشانی-رسوبی ژوراسیک فوقانی، سن این سنگ‌ها پس از این دوره و شاید تا اوایل کرتاسه باشد. این سنگ‌ها واجد ترکیب دولریتی هستند و بافت‌های اینترگرانولار، اینترسرتال و افیتیک را نشان می‌دهد. کانی‌های اصلی تشکیل دهنده دولریت‌ها، پلاژیوکلازهای کلسیک (لابرادوریت) که به دلیل اسپیلیتی شدن به آلبیت تبدیل شده و کلینوپیروکسن از نوع اوژیت و دیوپسید است. کانی‌های ثانویه شامل: کلریت، کلسیت و به میزان کمتر اپیدوت و کلینوزوئیزیت بوده و کانی‌های فرعی مشتمل بر: آپاتیت، مگنتیت، تیتانومگنتیت، ایلمنیت و اسفن در این سنگ‌ها حضور دارد. بر اساس شواهد ژئوشیمیایی و کانی‌شناسی، دولریت‌ها در دو گروه مجزا قرار می‌گیرد. گروه اول، دارای ماهیت توله‌ایت با سنگ منشأ لرزولیت فوقانی است و در یک محیط کشش متعاقب فرورانش و به عبارتی در ادامه فرورانش تشکیل شده‌اند. گروه دوم، با ماهیت قلیایی و تحولی در محیط بازالت‌های میان صفحه اقیانوسی شکل گرفته و دارای سنگ منشأ اکلوژیت است.