پتروژنز و جایگاه تکتونیکی گنبدهای نیمه آتشفشانی-آتشفشانی سهند

Abstract

آتشفشان سهند در شمال‌غرب ایران قرار گرفته است. این آتشفشان یک استراتوولکان و در برگیرنده فعالیت‌های انفجاری (شامل مواد آذرآواری) و جریان‌های گدازه‌ای میوسن-کواترنری است. آخرین مرحله از فوران این آتشفشان شامل گنبدهای نیمه آتشفشانی-آتشفشانی با ترکیب داسیتی تا ریولیتی بوده است که در این پژوهش به عنوان سهند جوان مورد بررسی قرار گرفته‌اند. این سنگ‌ها دارای ویژگی‌های پتروگرافی از جمله: بافت غربالی و زونینگ در پلاژیوکلازها است. فراوانی پلاژیوکلاز و آمفیبول، غنی‌شدگی از Ba، Rb و Sr و آنومالی منفی از Nb و Y در نمودارهای چند عنصری عادی‌سازی شده با ترکیب گوشته آغازین، غنی‌شدگی از LREE نسبت به HREE نیز در الگوی توزیع عناصر نادر خاکی عادی‌سازی شده نسبت به کندریت ویژگی‌های بارز سنگ‌های آتشفشانی سهند جوان است. این ویژگی‌ها و نیز جایگاه این سنگ‌ها در نمودار Y-Sr/Y، ترکیب آداکیتی این سنگ‌ها را نشان می‌دهد. سنگ‌های آداکیتی سهند جوان از نوع آداکیت‌های پرسیلیس است. این سنگ‌ها حاصل ذوب بخشی پوسته‌ای (پوسته قاره‌ای پایینی ضخیم‌شده یا پوسته اقیانوسی) با ترکیب سنگ منشأ گارنت‌دار است که در مسیر صعود دچار تحولات ماگمایی شده‌اند و در ارتباط با برخورد قاره‌ای اوراسیا-عربی تشکیل شده‌اند.