تأثیر تیمارهای پرایمینگ در بهبود جوانه‌زنی بذور ماشک (Vicia dasycarpa) در تنش خشکی و اثر شوک گرمایی در حفظ توانایی جوانه‌زنی بذرهای پرایم‌شده پس از پیری تسریع‌شده

Abstract

پرایمینگ بذر، بیشتر با افزایش جوانه‌زنی و رشد ابتدایی گیاهچه به‌ویژه در شرایط تنش‌زای محیطی همراه است؛ اما در‌عین‌حال بذرهای پرایم‌شده نسبت به زوال و پیری بسیار حساس‌اند؛ بنابراین، آزمایش حاضر با هدف بررسی تأثیر تیمارهای پرایمینگ با آب و آسکوربیک اسید در افزایش توانایی جوانه‌زنی بذرهای <em>Vicia dasycarpa</em> در شرایط تنش اسمزی 9/0- مگاپاسگال و نیز اثر تیمار شوک گرمایی بر حفظ این توانایی، هنگام مواجه‌شدن با پیری تسریع‌شده، انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل ترکیب تیمارهای پرایمینگ و پس از پرایمینگ (شوک گرمایی) بذر به پنج شکل بودند که عبارتند از: 1- هیدروپرایمینگ؛ 2- هیدروپرایمینگ و همراه آن شوک گرمایی؛ 3- پرایمینگ با آسکوربیک اسید؛ 4- پرایمینگ با آسکوربیک اسید و همراه آن شوک گرمایی و 5- تیمار شاهد یا بدون پرایمینگ. پس از اعمال این تیمارها، بذرها به‌مدت‌های صفر، 2، 4، 6 و 8 روز در شرایط پیری تسریع‌شده قرار گرفتند. پرایمینگ بذر به‌ویژه با آسکوربیک اسید با افزایش چشمگیر جوانه‌زنی در تنش اسمزی همراه بود. افزون‌بر‌این، اعمال شوک گرمایی در مقایسه با اعمال‌نشدن آن در هریک از تیمارهای پرایمینگ، حفظ آثار مثبت پرایمینگ را در بهبود جوانه‌زنی در تنش خشکی در بذرهای پیرشده موجب شد. اثر شوک گرمایی در کاهش زوال بذور پرایم‌شده با کاهش پراکسیداسیون لیپیدها، حفظ یکپارچگی غشا و افزایش فعالیت‌ آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی کاتالاز (CAT)، آسکوربات پراکسیداز (APX) و پراکسیداز (POX) همراه بود. <strong> </strong>