پاسخ‌های فیزیولوژیک و بیوشیمیایی نارنگی پیج روی پایه سیترنج تحت تنش دمای پایین

Abstract

تنش دمای پایین، یکی از عوامل محیطی مهم محدود کننده در توسعه کشت و تولید مرکبات است. در این پژوهش تأثیر تنش دمای پایین بر شاخص‌های بیوشیمیایی و فیزیولوژیک نارنگی پیج بر روی پایه سیترنج (نهال دو ساله)، در شرایط کنترل شده انکوباتور (با رطوبت نسبی 5±65% و شدت نور 15000 لوکس) بررسی گردید. آزمایش به صورت طرح کاملاً تصادفی با اعمال تیمار دما‌های پایین (6-، 3-، 0، 3، 6 و 9 درجه سانتیگراد) و شاهد (2±25 درجه سانتیگراد) اجرا شد. مقایسه میانگین تیمار‌ها نشان داد که کمترین مقدار کلروفیل کل (513/1 میلی‌گرم در گرم وزن تازه برگ)، رنگ سبز(25/61%) و محتوی آب برگ (55/33% وزن تازه برگ) در تیمار دمایی 6- درجه سانتیگراد به دست آمد. بیشترین مقدار پرولین (48 میلی‌گرم در گرم وزن تازه برگ) در دمای 3- و حداکثر کربوهیدرات (3/55 میلی‌گرم در گرم وزن تازه برگ) نیز در صفر درجه سانتیگراد حاصل شد. همچنین، بیشترین مقدار آب‌گزیدگی (51 تا 75%) و نشت یونی (66/75%) در دمای 6- درجه بود. بیشترین مقدار پراکسیداسیون لیپید‌ها (643/2 میکرو‌گرم مالون دآلدئید در گرم وزن تازه برگ)، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی (5/63%) و فنل (863/2 میلی‌گرم در گرم وزن تازه برگ) نیز در دمای 3- درجه بود. حداکثر فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز (104×44/8 واحد آنزیمی در گرم وزن تازه برگ) در 3 درجه سانتیگراد مشاهده گردید. به عنوان نتیجه‌گیری می‌توان گفت که نارنگی پیج (روی پایه سیترنج) از طریق افزایش برخی از شاخص‌ها، همچون پرولین، کربوهیدرات، و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی قادر به تحمل تنش یخبندان تا دمای 3- درجه سانتیگراد است.