واکنش تابعی حشرات کامل نر و ماده کفشدوزک Hippodamia variegata Goeze (Col.: Coccinellidae) . روی شته سیاه باقلا

Abstract

کفشدوزک‏ها با فعالیت شکارگری خود نقش مهمی در کنترل طبیعی شته‌ها دارند. کفشدوزک Hippodamia variegata Goeze گونه‌ای با پراکنش جهانی است که در ایران نیز به وفور یافت می‌شود. یکی از معیارهایی که در بررسی کارایی شکارگران مورد استفاده قرار می‌گیرد، واکنش آنها به تغییر تراکم میزبان (واکنش تابعی) است. واکنش تابعی حشرات کامل نر و ماده این کفشدوزک در شرایط آزمایشگاهی (دما C?1± 23، رطوبت %10±70 و دوره نوری 16:8 L:D) روی شته سیاه باقلا مورد بررسی قرار گرفت. برای گرفتن نتایج دقیق‌تر از شته‌های همسن استفاده شد. آزمایش درون پتری و روی برگ باقلا به مدت 24 ساعت و در 15 تا 20 تکرار انجام شد. بعد از 24 ساعت تعداد شته‌های خورده شده شمارش شد. نتایج نشان داد که واکنش تابعی حشرات کامل نر و ماده کفشدوزک H. variegata نسبت به تراکم‌های مختلف شته سیاه باقلا (حشرات کامل نر تراکم‌های 2، 4، 8، 16، 32، 45، 60 و حشرات کامل ماده تراکم‌های 2، 4، 8، 16، 40، 60، 80، 100) از نوع دوم می‌باشد. برای تعیین پارامترهای قدرت جستجو (a) و زمان دستیابی به میزبان (Th) از معادله راجرز استفاده شد. پارامتر‌های اشاره شده به‌ترتیب برای حشرات کامل نر 1589/0 و 1945/1 ساعت و برای حشرات کامل ماده 0926/0 و 4098/0 ساعت برآورد گردید. با استفاده از یک معادله ترکیبی واکنش‌های تابعی مورد مقایسه قرار گرفت و مشخص شد زمان دستیابی در دو جنس دارای تفاوت معنی‌دار می‌باشد. بر این اساس حشرات ماده و نر به ترتیب قادرند 6/58 و 1/20 شته را در هر روز از بین ببرند. بنابراین به نظر می‌رسد که نقش حشرات ماده این کفشدوزک در کنترل جمعیت شته‌ سیاه باقلا بیش از دو برابر نرهاست.