پایش و کنترل شیمیایی سرخرطومی‌های ساقه‌خوار کلزا Ceutorhynchus spp. (Col.: Curculionidae)

Abstract

با هدف پایش سرخرطومی‌های ساقه‌خوار کلزا <em>Ceutorhynchus</em> spp. به‌منظور تعیین بهترین زمان مبارزه و تأثیر چند حشره‌کش روی آن‌ها، این پژوهش در سال زراعی 91-1390 در ساری اجرا شد. برای پایش آفت از تله‌های آبی زردرنگ استفاده شد. تأثیر حشره‌کش‌های کلرپیریفوس EC40.8%، ایمیداکلوپرید SC35%، دیازینونEC60% و فنیتروتیون EC50% به ترتیب به میزان 2، 1، 5/1 و 1 لیتر در هکتار، به انضمام تیمار شاهد در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با پنج تیمار و چهار تکرار ارزیابی شد. یک روز پیش، 5، 14 و 21 روز پس از سم‌پاشی چهار بوته از هر کرت کنده و شمار لارو درون بافت گیاه شمارش شد. یک هفته پیش از برداشت محصول، شمار غلاف‌های سالم(HP) و عقیم (BS)روی سه بوته از هر کرت شمارش شدند. 1 مترمربع از هر کرت برداشت، عملکرد و وزن هزاردانه(TKW) محاسبه شد. نخستین سرخرطومی‌ها در 11 آبان، اوج پرواز در نهم آذر و آخرین آن‌ها در اوایل دی‌ماه مشاهده شدند. تخم‌ریزی از اوایل آذر آغاز و در نیمة آذر به اوج خود رسید. درصد کارایی حشره‌کش‌ها در 14 روز پس از سم‌پاشی به ترتیب 51/6±89/88، 61/9±57/57، 6±20/83 و 13/6±82/91 بود، که به ترتیب باعث افزایش TKW به میزان 8/0، 4/0، 48/0 و 43/0 گرم و افزایش عملکرد به میزان 5/115، 2/68، 5/79 و 8/62 گرم نسبت به شاهد شدند. شمار HP و BS در تیمارهای حشره‌کش به­ترتیب 63/11±17/77، 93/1±58/43، 10/9±44، 06/7±75/44 عدد و 29/0±50/4، 98/0±75/8، 42/1±25/13 و 54/3±33/18 عدد بود که این شمار در شاهد به­ترتیب 35/3±75/31 و 76/2±83/14 بود. کلرپیریفوس، با درصد کارایی مناسب، بیشترین میزان عملکرد، TKW و HP و کمترین BS را داشت.