بررسی مقاومت به بیماری زنگ زرد در رگه‌های دابل‌هاپلویید گندم نسبت به نژاد پرآزار 98E150A+

Abstract

زنگ زرد <em>Puccinia striiformis </em>f.sp. <em>tritici</em>، از مهم‌ترین و زیانبارترین بیماری در زراعت گندم است که پراکندگی گسترده‌ای در سراسر جهان داشته و در اغلب مناطق کشور نیز وجود دارد. در سال­های همه­گیری می­تواند آسیب بسیار زیادی به محصول گندم وارد ­کند. تولید رقم‌های مقاوم مؤثرترین روش کنترل در مقابل نژادهای زنگ زرد است. در این پژوهش از یک نژاد پرآزار زنگ زرد که از منطقۀ ساری گردآوری‌شده و بر پایۀ واکنش­های رقم‌های افتراقی، 198E150A+, <em>Yr27</em> نام‌گذاری شده بود، برای ارزیابی مقاومت 64 رگۀ (لاین) دابل­هاپلویید ناشی از روش حذف کروموزومی تلاقی گندم و ذرت به همراه شاهدهای حساس (بولانی و موروکو) و مقاوم (مروارید، پارسی و سیوند) گندم در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار استفاده شد. گیاهچه­ها در مرحلۀ دو برگی، با نژاد یادشده مایه­زنی شدند. اجزای مقاومت شامل، تیپ آلودگی (Infection type)، دورۀ نهان (Latent period)، اندازۀ جوش­ها (Pustule size) و تراکم جوش­ها (Pustule density) در شرایط گلخانه اندازه­گیری شد. تجزیۀ واریانس برای همۀ صفات، تفاوت بسیار معنی­دار بین ژنوتیپ­ها را نشان داد. همچنین نتایج نشان داد، بین صفات اندازه­گیری شده همبستگی شدید وجود دارد. بنا بر نتایج به‌دست‌آمده، شمار 21 رگه از ژنوتیپ­های مورد بررسی دارای واکنش مقاومت و دیگر رگه­ها واکنش­هایی از نیمه مقاوم تا حساس نسبت به زنگ زرد داشتند. رگه­های مقاوم می­توانند به­عنوان منابع مقاومت جدید در مرحلۀ گیاهچه نسبت به بیماری زنگ زرد استفاده شوند.