رابطه‌ی نوسانات جمعیت سن گندم، Eurygaster integriceps، با متغیرهای محیطی در استان آذربایجان شرقی

Abstract

سن گندمPut. Eurygaster integriceps مهم‌ترین حشره‌ی آفت گندم و جو در ایران می‌باشد. بررسی‌های مختلف نشان داده‌اند که عوامل مختلف زنده و غیر زنده‌ی محیطی جمعیت‌های‌ این آفت را تحت تأثیر قرار می‌دهند. در این مطالعه رابطه‌ی موجود بین تغییرات جمعیت سن گندم با عوامل مختلف محیطی شامل متغیرهای اقلیمی، سطح زیر کشت گندم و جو و سطح کنترل شیمیایی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین تأثیر احتمالی عوامل محیطی و وزن سن‌های زمستان‌گذران روی مرگ و میر سن‌ها در ارتفاعات مورد مطالعه قرار گرفت. داده‌های مزرعه‌ای طی سه سال از شش شهرستان سن خیز استان آذربایجان شرقی شامل بستان‌آباد، تبریز، سراب، میانه، هریس و هشترود جمع‌آوری شدند. در بین متغیرهایی که رابطه‌ی آن‌ها با مرگ و میر سن در محل‌های زمستان‌گذرانی بررسی شدند فقط ارتفاع از سطح دریا، میانگین وزن سن‌های زمستان‌گذران، میانگین ماهانه‌ی رطوبت نسبی کمینه و میزان بارندگی ماه‌های آذر، دی، بهمن و اسفند با مرگ و میر سن رابطه‌ی معنی‌دار داشتند (به‌ترتیب 51/0 = r، 45/0= r، 392/0= r، 47/0= r). رابطه‌ی بین تغییرات سطح زیر کشت گندم و جو و جمعیت سن گندم معنی‌دار نبوده اما بین وضعیت طغیانی و غیر طغیانی سن گندم و سطح کنترل شیمیایی سال قبل ارتباط نزدیکی وجود داشت (47/0= R2). از جمع‌بندی نتایج حاصل، اطلاعات مفیدی بوجود خواهد آمد که می‌‌توانند در پیش‌بینی طغیان‌های سن مفید باشند.