بررسی اثر چند آفت‌کش و عصاره‌گیاهی بر پارامترهای جدول زندگی بالتوری سبزChrysoperla carnea (Neu.: Chrysopidae)

Abstract

یکی از روش‌های رایج بررسی اثرات غیرکشندگی آفت کش‌ها بر دشمنان طبیعی سم شناسی دموگرافیک می‌باشد. در این پژوهش اثرات جانبی عصاره‌های گیاهی استبرقCalotropis procera (Willd.) R. Br. (Asclepiadaceae)، کلپورهTeucrium polium L (Lamiaceae) ، آویشنThymus vulgaris L. (Labiatae) و شاه‌ترهFumaria parviflora Lam. (Fumariaceae) در مقایسه با آفت‌کش‌های هگزافلومورون، پی‌متروزین و اسپیرودیکلوفن روی پارامترهای جدول زندگی بالتوری سبز Chrysoperla carnea در شرایط کنترل شده ارزیابی شد. بدین منظور 154 تخم بالتوری به روش غوطه‌وری در معرض محلول سم و عصاره قرار گرفت. نتایج نشان داد که نرخ ناخالص تولید مثل، نرخ خالص تولیدمثل، نرخ ذاتی افزایش جمعیت، نرخ متناهی افزایش جمعیت، نرخ ذاتی تولد و مدت زمان دو برابر شدن جمعیت دارای اختلاف معنی‌دار و نرخ ذاتی مرگ و متوسط مدت زمان یک نسل فاقد اختلاف معنی‌دار در سطح یک درصد بودند. میانگین نرخ ناخالص تولید مثل از بیشترین تا کمترین مقدار به ترتیب در پی‌متروزین، اسپیرودیکلوفن، کلپوره، استبرق، آویشن، هگزافلومورون و شاتره مشاهده شد. مقدار نرخ ذاتی افزایش جمعیت، نرخ متناهی افزایش جمعیت و نرخ ذاتی تولد نیز در پی‌متروزین بیشترین و در شاتره کمترین مقدار بود. لذا پس از پی‌متروزین، اسپیرودیکلوفن و عصاره‌های استبرق، کلپوره و آویشن دارای مصونیت بیشتری بودند در حالی که هگزافلومرون و شاتره اثر منفی بر پارامتر‌های جمعیت داشتند. با توجه به فرضیه‌های پژوهش حاضر، اثبات شد که عصاره‌های استبرق و کلپوره می‌توانند به‌عنوان مواد موثر علیه آفات بکار روند در حالیکه مصونیت نسبی برای بالتوری دارند.