جمعیت‌های آمیزشی در ‌گونه کمپلکس Gibberella fujikuroi، عامل پوسیدگی طوقه برنج در گیلان و تعیین گروه‌های سازگاری رویشی آنها

Abstract

به منظور مطالعه ساختار جمعیت گونه کمپلکس Gibberella fujikuroi، عامل پوسیدگی طوقه برنج، نمونه‌برداری از مزارع نقاط مختلف استان گیلان در سال 1383 صورت گرفت. از بین 41 جدایه به دست آمده از ارقام مختلف، به غیر از سه جدایه، بقیه دارای زنجیره میکروکنیدیوم بودند. برای مطالعه با‌روری جنسی و تعیین جمعیت و تیپ آمیزشی جدایه‌ها، هر یک از آنها با شش جدایه ماده بارور نماینده استاندارد از سه جمعیت آمیزشیA ، C و D روی محیط غذایی هویج آگار در آزمایشگاه تلاقی داده شدند. به ازای هر جمعیت آمیزشی دو جدایه نماینده از دو تیپ آمیزشی مخالف شامل MATA-1 و MATA-2 برای جمعیت آمیزشی A، MATC-1 و MATC-2 برای جمعیت آمیزشی C و MATD-1 و MATD-2 برای جمعیت آمیزشی D مورد استفاده قرار گرفتند. در نتیجه، ده جدایه در جمعیت آمیزشی A (Fusarium verticillioides)، دو جدایه در جمیعت آمیزشی (F. fujikuroi) C و 29 جدایه در جمعیت آمیزشی (F. proliferatum) D گروه‌بندی شدند. تمام جدایه‌های F. verticillioides متعلق به تیپ آمیزشی MATA-1 و تمام جدایه‌های F. fujikuroi متعلق به تیپ آمیزشی MATC-1 بودند. در حالی که، هر دو تیپ آمیزشی MATD-1 و MATD-2 برای جدایه‌های F. proliferatum شناسایی شدند. به علت وجود هر دو تیپ آمیزشی در جدایه‌های جمعیت آمیزشی D، امکان تلاقی بین آنها مطالعه گردید که از 36 تلاقی تنها دو تلاقی منجر به تشکیل پریتسیوم واجد آسک و آسکوسپور شدند. در آزمون سازگاری رویشی با استفاده از جهش یافته‌های nit نیز مشخص شد که ده جدایه F. verticillioides در نه گروه سازگاری رویشی، دو جدایه F. fujikuroi هر کدام در یک گروه سازگاری رویشی جداگانه و 29 جدایه F. proliferatum نیز در بیست گروه سازگاری رویشی قرار گرفتند. تلاقی جدایه‌های متعلق به سه جمعیت آمیزشی با هم نیز منجر به تشکیل هتروکاریون نگردید. آزمون بیماری‌زایی 41 جدایه روی رقم خزر انجام گردید و همه جدایه‌ها نشانه پوسیدگی طوقه همراه با کلنی‌های سفید رنگ روی ساقه‌ها را ایجاد کردند. در این تحقیق معلوم شد که جمعیت‌های آمیزشی A، C و D از گونه کمپلکس G. fujikuroi در گیلان وجود دارند که در بین آنها جمعیت آمیزشی D غالب است. همچنین براساس آزمون شناسایی گروه‌های سازگاری رویشی تنوع زیادی در دو جمعیت آمیزشی A و D مشاهده شد.