بررسی و مقایسه اثرات فعالیت‌های کشاورزی بر ویژگی‌های تخریبی خاک منطقه اشتهارد

Abstract

با توجه به افزایش جمعیت به منظور تأمین غذا و رفع نیازهای موجود، نیازمند افزایش زمین‌های کشاورزی می‌باشیم. این موضوع به علت مدیریت‌های نادرست و بهره‌برداری‌های بی‌رویه منجر به تخریب اراضی شده است. بنابراین تحقیقات بسیاری باید انجام گردد تا مشخص شود که آیا کشاورزی منجر به تخریب اراضی می‌شود یا خیر. با توجه به اهمیت بالای این موضوع در مناطق خشک و نیمه‌خشک، در این مطالعه، منطقه اشتهارد به عنوان منطقه مطالعاتی انتخاب گردید. نقشه‌های مختلف منطقه از جمله نقشه خاک، طبقات ارتفاعی و کاربری اراضی به کمک نرم‌افزارهای ArcGIS9.3 و ENVI تهیه شد. پس از بازدید از منطقه و تعیین کاربری‌های اصلی که شامل، مرتع (نمونه شاهد)، آیش، اراضی تک‌کشتی، چندکشتی و اراضی باغی بود، به نمونه‌برداری از خاک در دو عمق سطحی (30-0 سانتیمتر) و تحتانی (60-30 سانتیمتر) با تعداد سه تکرار برای هر تیمار پرداخته شد. سرانجام 35 نمونه خاک به آزمایشگاه انتقال داده شد و فاکتورهای تخریبی از جمله شوری، سدیم، نسبت جذبی سدیم و اسیدیته، در هر نمونه خاک اندازه‌گیری شدند. پس از تعیین نرمال بودن داده‌ها توسط آزمون شاپیرو، مطالعه فاکتورها با آزمون ناپارامتری توکی نشان داد که در منطقه بین تیمارها اختلاف معنی‌دار وجود دارد. سپس مقایسه دو لایه سطحی و تحتانی با آزمون تی جفتی در مورد هر یک از فاکتورها به‌طور جداگانه در نرم‌افزار SPSS صورت گرفت. نتایج نشان داد که تیمار چندکشتی با بالاترین امتیاز، مطلوب‌ترین تیمار و تیمار آیش با کمترین امتیاز نامطلوب‌ترین تیمار بود که باعث تخریب خاک در منطقه می‌شود.