تغییرات فصلی بانک بذر خاک گونه‌های گیاهی در مراتع ییلاقی سرخ‌آباد سوادکوه، استان مازندران

Abstract

تغییرات ذخیره بذر گونه‌ها در خاک بر پویایی پوشش گیاهی مراتع تاثیر گذار است. هدف این تحقیق تعیین میزان تغییرات بانک بذر گونه‌های گیاهی در طول فصل رویش دربخشی از علفزارهای ییلاقی دامنه شمالی البرز واقع در مراتع منطقه سرخ‌آباد در شهرستان سوادکوه، استان مازندران است. بانک بذر در ماه‌های اسفند، اردیبهشت، مرداد و مهر با نمونه‌گیری از دو عمق خاک (صفر تا 5 و 5 تا 10 سانتی‌متر) انجام شد. نمونه‌ها در شرایط طبیعی گلخانه به مدت 11 ماه نگهداری شده و بذرهای جوانه‌زده شناسایی شدند. در این تحقیق 76 گونه گیاهی در بانک بذر خاک در طول فصل رویش شناسایی شدند. در همه فصول تعداد بذر در عمق صفر تا 5 سانتی‌متر به‌طور معنی‌داری بیشتر از عمق 5 تا 10 سانتی‌متر بود. بانک بذر در دو فصل تابستان (مرداد) و پاییز (مهر) حداکثر تعداد بذر را داشت. برای بانک بذر 21 گونه گیاهی تغییرات معنی‌داری در طول فصل رویش مشاهده شد. برای گونه‌های گیاهی <em>Thlaspi</em>sp. ، <em>Stellaria</em><em>media</em>،<em>Fumaria</em>sp.، <em>Poa</em><em>bulbosa</em><em>،</em><em>Alyssum</em>sp.، <em>Thlaspi</em><em>hastulatum</em><em>،</em><em>Hieracium</em>sp.، <em>Myosotis</em><em>silvatica</em>در طول فصل رویش بانک بذر روند افزایشی داشته در حالی که برای گونه‌های <em>Sonchus oleraceus</em><em>،</em><em>Cynodon dactyl </em><em>،</em><em>Carex</em> sp.، <em>Potentilla canescence</em><em>،</em> <em>Digitaria sanguinalis</em><em>،</em><em>Taraxacum montanum </em><em>،</em><em> Dactylis glomerata </em> بانک بذر خاک در طول فصل رویش کاهش معنی‌داری را نشان داد. برای برخی گونه‌های دیگر نظیر <em>Medicago lupulina</em><em>،</em><em>Agropyron repens </em>،<em>Veronica</em><em>persica </em>، <em>Stachys</em><em>byzantine</em><em>،</em><em>Tragopogon</em> sp.، <em>Bromus</em> sp. بانک بذر خاک در یک زمان به نقطه اوج رسیده و سپس روند کاهشی داشته است.