تغییرات تنوع، غنا و گروه‌های کارکردی پوشش گیاهی در شدتهای مختلف چرای دام (مطالعه موردی: مراتع ماهور ممسنی، استان فارس)

Abstract

چرای بیش از حد ظرفیت می­تواند موجب تغییراتی در پوشش گیاهی مراتع گردد. در این تحقیق از تنوع، غنا و برخی گروه‌ها و خصوصیات کارکردی به­عنوان گزینه­ای برای ارزیابی پاسخ پوشش گیاهی به شدتهای مختلف چرای دام استفاده شد. مطالعه در منطقه ماهور ممسنی در استان فارس در سه شدت چرا (قرق بلند مدت (مرجع)، کلید و بحرانی) انجام شد. نمونه‌گیری پوشش گیاهی به صورت تصادفی- منظم با ثبت درصد تاج پوشش گونه­های گیاهی انجام گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که افزایش شدت چرای دام موجب کاهش معنی­دار شاخص­های تنوع و غنای گونه­ای گردید. همچنین درصد تاج پوشش تیره­های گندمیان، پروانه­آساها، پامچالیان، چتریان و علف گربه به­طور معنی­داری پاسخ منفی به شدت چرای نشان داده و در مقابل پاسخ مثبت به شدت چرای دام در تیره­های شب­بو، نعناعیان، بارهنگ و پنیرکیان مشاهده گردید. علاوه بر این، برخی گروه­های کارکردی نظیر یک­ساله­ها، تروفیت­ها و گندمیان به طور معنی­داری از منطقه مرجع به بحرانی کاهش پیدا کردند. از یافته­های دیگر این تحقیق می­توان به کاهش معنی­دار گیاهان کم­شونده و افزایش گیاهان زیاد­شونده از منطقه مرجع به منطقه بحرانی اشاره کرد. گیاهانی که در بانک بذر خاک حضور داشتند به­طور معنی­داری نسبت به گیاهانی که در بانک بذر حضور نداشتند درصد تاج پوشش خود را در منطقه مرجع افزایش دادند. بنابراین با توجه به آسیب دیدن برخی شاخص­های پوشش گیاهی در اثر چرای دام، اصلاح روشهای بهره­برداری و مدیریت مراتع منطقه به منظور احیاء پوشش گیاهی توصیه می­گردد. <br />