تعیین میزان تغییرات تولید و مصرف گیاهان مرتعی در مراتع (اردبیل- سایت یایپاق سبلان)

Abstract

هدف از این تحقیق بررسی ویژگی‌های تولیدی و مقدار مصرف علوفه گیاهان غالب تیپ­های گیاهی در مراحل مختلف فنولوژی توسط دام، به مدت چهار سال در مراتع سبلان استان اردبیل می‌باشد. در این مطالعه از هرگونه در هر ماه حداقل 4 پایه متوسط در داخل و 4 پایه متوسط نیز در بیرون قطعه محصور انتخاب و علامت­گذاری شد و در موعد مقرر تمام تولید این پایه‌ها برداشت شد. بدین جهت با شروع فصل چرا و ورود دام به مرتع، مقدار علوفه باقیمانده هر گونه از چرای دام، تا زمان خروج دام از مرتع با فواصل یک ماهه برداشت شده و از تفاضل آن از تولید در داخل قطعه محصور، مقدار مصرف هر گونه تعیین شد. تولید کل مرتع و میزان کل علوفه مصرف شده در مرتع در مقاطع زمانی تعیین شده، با استفاده از تولید پایه‌های متوسط گونه‌ها و تراکم آنها در داخل قطعه محصور، محاسبه شد. به منظور تاثیر سال­های مورد مطالعه و ماه‌های برداشت بر تولید و مصرف گونه­های تحت بررسی، اعداد و ارقام حاصل با استفاده از نرم افزار SAS و آزمون تجزیه واریانس مرکب در قالب طرح کاملاً تصادفی آنالیز شدند. سپس با روش دانکن در سطح 5 درصد برای اثرات اصلی سال، گونه و ماه مقایسه میانگین برای تولید و مصرف انجام گردید. نتایج نشان داد که بین گونه‌های مرتعی از نظر درصد تولید و مصرف تفاوت زیادی در ماه‌های فصل رشد و فصل چرا و همچنین در سال‌های مورد بررسی وجود دارد. کل تولید علوفه گیاهان سایت در سال‌های بررسی تفاوت داشت. در سال 89 بیشترین و در سال 87 کمترین مقدار علوفه به ترتیب به میزان 19/1971 و 35/1635 کیلو­گرم در هکتار تولید شد. همچنین در سال 87 بیشترین و درسال 88 کمترین مقدار علوفه تولیدی به ترتیب به میزان 72/86 و 71/67 درصد مورد مصرف قرارگرفت. با توجه به معنی دار بودن اثر متقابل سال در ماه در اکثر گونه‌ها می‌توان نتیجه گرفت عملکرد تولید و نحوه مصرف دام از علوفه در ماه‌های مختلف تحت تأثیر سال‌ها و شرایط حاکم برآنها قرار دارد.