آت اکولوژی گونه مرتعی Ferula ovina در استان تهران

Abstract

بررسی درباره چگونگی رفتار و عملکرد یک گونه گیاهی و مطالعه نحوه ارتباط آن با سایر اجزای زنده و غیر زنده در رویشگاه مربوطه، به عنوان آت اکولوژی آن گونه در نظر گرفته می شود. این نوع مطالعات، اطلاعات پایه ای برای مدیریت اکوسیستم های مرتعی بوجود می آورد. در این تحقیق آت اکولوژی <em>Ferula ovina</em> با نام فارسی کما مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا نقشه رویشگاه تهیه و سپس ویژگیهای رویشگاهی شامل پستی و بلندی، اقلیم، خاک، گونه‌های همراه، چگونگی حضور گونه مورد مطالعه در پوشش گیاهی، سیستم ریشه، فنولوژی، ارزش رجحانی و آفات گیاه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد این گونه گیاهی در دامنه ارتفاعی 2000 تا 3200 متر از سطح دریا رویش دارد و به لحاظ درصد شیب و جهت شیب تقریبا" محدودیتی ندارد. بارندگی در رویشگاه های این گونه بیش از 400 میلی‌متر و میانگین دمای سالانه 8 درجه سانتی‌گراد می باشد. مطالعات سنگ شناسی نشان داد لایه های رویشگاه های کما شامل سنگهایی از انواع توف، آهک، شیل، کنگلومرا، ماسه سنگ، سیلت سنگ و رس سنگ است. در خاکهای با بافت لومی تا لومی شنی می روید. هدایت الکتریکی خاک رویشگاه کمتر از یک دسی زیمنس بر متر و اسیدیته آن در حدود 7 تا 5/7 می باشد. گیاه <em>Ferula</em> <em>ovina</em> دربیشتر رویشگاه های خود بصورت گونه غالب ظاهر شده است. بطور متوسط، پوشش تاجی 35/12 درصد، تراکم 16750 پایه در هکتار و فراوانی 62/81 درصد تعیین گردید. ریشه این گیاه از نوع ریشه راست است و دارای انشعابهای محدود می باشد. مراحل رویش گیاه از نیمه اول اردیبهشت شروع و تا نیمه مرداد ماه ادامه دارد. رشد رویشی گیاه از هفته دوم اردیبهشت آغاز می شود. زمان ظهور گلها نیمه دوم خرداد ماه و زمان بذردهی گیاه اوایل تیرماه است. رسیدن بذرها از اوایل تیر ماه شروع شده وتا اواسط مرداد ریزش می کنند. این گونه فقط از طریق بذر تکثیر می یابد. در حالت سبز بودن، گوسفند و بز مقدار کمی از زمان چرا را به تغذیه از این گیاه اختصاص می دهند. ولی این گیاه به‌عنوان علوفه زمستانه برای دامداران مناطق کوهستانی اهمیت داشته و پس از درو و انبار شدن در پائیز و زمستان به تغذیه دام می‌رسد. مهمترین آفت گیاه، لارو پروانه ای از جنس <em>Malocosma</em> است. <br /><strong> </strong>