تغییرات کیفیت علوفه شش گونه از پهن‌برگان علفی و گندمیان در مراحل مختلف فنولوژی

Abstract

تعیین کیفیت علوفه گونه‌های گیاهی موجود در مراتع یکی از مهمترین عواملی است که برای مدیریت صحیح و اصولی مراتع لازم و ضروری است. در تحقیق حاضر کیفیت علوفه گونه‌های مرتعی <em>Onobrychis</em> <em>transcaspica</em><em>، </em><em>Onobrychis radiate</em><em>،</em><em>Astragalus</em><em>brevidens</em><em>، </em><em>Melica ciliata</em><em>، </em><em>Agropyron pectiniforme</em><em>، </em><em>Sangisorba minor</em><em>،</em> در سه مرحله رویشی، گلدهی و بذردهی در مراتع شهرستان بجنورد مورد بررسی قرار گرفت. در هر مرحله فنولوژیکی پنج تکرار از هر گونه به صورت تصادفی نمونه برداری شد. شاخص‌های معرف کیفیت علوفه شامل، پروتئین خام(CP)، دیواره سلولی منهای همی سلولز(ADF)، هضم‌پذیری ماده خشک (DMD) و انرژی قابل متابولیسم (ME) در آزمایشگاه تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان می‌دهد که کیفیت علوفه در کلیه گونه‌های مورد مطالعه در مرحله رشد رویشی بالاتر از دو مرحله گلدهی و بذردهی است، به طوری که با پیشرفت سن گیاه از میزان پروتئین خام، ماده خشک قابل هضم و انرژی متابولیسمی کاسته شده و به مقدار دیواره سلولی منهای همی‌سلولز افزوده شده است. در میان گونه‌های مورد مطالعه، لگوم‌ها در هر سه مرحله رشد بالاترین مقدار CP (53/14 درصد) و کمترین میزان ADF (91/43 درصد) را نسبت به گندمیان (10/8=CP و 14/54=ADF) دارند. در بین این گونه‌های بیشترین و کمترین میزان پروتئین خام به ترتیب به <em>Astragalus</em> <em>brevidens</em> و <em>Agropyron</em> <em>pectiniforme</em>تعلق داشت. تجزیه واریانس داده‌ها حاکی از آن است که اثر گونه و مرحله فنولوژی در تمامی شاخص‌های مورد بررسی در سطح یک درصد معنی‌دار است.