واکاوی آماری پدیده گرد و غبار (مطالعه موردی اصفهان)

Abstract

یکی از انواع بلایای طبیعی که هرساله موجب وارد آمدن آسیب‌های زیست محیطی و اجتماعی بسیاری در برخی کشورها می‌شود، طوفان‌های گرد و خاک و ریزگرد‌هاست. در این پژوهش، پدیده گرد و غبار ایستگاه اصفهان از نظر زمانی و فضایی مطالعه شد. بدین‌منظور داده‌ها شامل: زمان و تاریخ دیده‌بانی، سمت و سرعت باد و وضعیت هوای حاضر پس از استخراج کدهای مربوط به پدیده گرد و غبار (06 و 07) و تحلیل آماری داده‌های مرتبط با این پدیده با استفاده از نرم‌افزار متلب، گلبادها و گل توفان‌‌های سالانه و فصلی ایستگاه با استفاده از نرم‌افزارهای WRplot & WDconvert طی دوره آماری 1392-1362 ترسیم شد. نتایج حکایت از آن داشت که 525 روز گرد و غبار گزارش شده که سال 2012 با 62 روز بیشترین فراوانی تعداد گرد و غبار را طی دوره آماری داشت. همچنین ماه اردیبهشت و فصل بهار بیشترین تعداد وقوع گرد و غبار را نسبت به ماه‌ها و فصل‌های دیگر سال دارا بود. بررسی گلباد و گل‌توفان سالانه نیز تشکیل کانال باد را در مسیر غربی–شرقی تأیید می‌کند. گل‌غبار‌های سالانه که به‌تفکیک دو کد هواشناسی 06 و 07 ترسیم شدند، مشخص می‌کند که بادهای همراه با گرد و غبار از نیمه‌غربی در انتقال ذرات معلق و ایجاد گرد و خاک‌های محلی نقش دارند. گل‌توفان‌های فصلی، تأثیر سیستم‌های جوی مختلف را در طی سال در شکل‌گیری پدیده گرد و خاک در منطقه بهتر و دقیق‌تر نشان می‌دهد. با آغاز دوره سرد سال، وزش بادهای همراه با گرد و خاک از نیمه‌غربی به سمت اصفهان شدت گرفته و در زمستان به بیشترین حد می‌رسد اما با شروع فصل گرما و به‌ویژه فصل تابستان وزش آنها از سمت غرب تقریباً به صفر رسیده و از جهت شرق می‌باشد.