پهنه‌بندی خطر آتش‌سوزی مراتع و جنگلها با استفاده از GIS و مدل AHP (مطالعه موردی: پارک ملی بمو)

Abstract

پارک ملی بمو در استان فارس شاهد بروز سالانه حریق و تکرار آن در سال‌های متمادی است. با توجه به اهمیت حفظ پارک و مجاورت آن با پالایشگاه شیراز، اقدام به پهنه‌بندی خطر حریق با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی و فرایند تحلیل سلسه مراتبی گردید. با در نظر گرفتن عوامل چهارگانه فیزیوگرافی (ارتفاع، شیب، جهت)، اقلیم (دما و باران)، عوامل انسانی (گردشگری، نواحی صنعتی، مناطق نظامی، مناطق مسکونی و جاده‌ها) و مواد سوختی (نوع تیپ و تراکم پوشش‌گیاهی) و وزن‌دهی بر اساس لایه‌های رقومی، نظرات کارشناسی و تکمیل پرسشنامه‌ها و تلفیق لایه‌های تولیدی، نقشه نهایی پهنه‌بندی حریق بر مبنای طبقه‌بندی از 0 تا 100 به صورت بدون خطر (20-0)، کم‌خطر (40-20)، خطر متوسط (60-40)، خطرناک (80-60) و بسیار خطرناک (100-80) تهیه گردید. نتایج نشان داد 3/23% (14263 هکتار) از محدوده در پهنه خطرناک و 25/20% در بسیار خطرناک (84/2) قرار دارد. ارزیابی دقت و صحت مدل تهیه‌شده نشان می‌دهد که 60/76% از سطح محدوده‌ای که قبلاً دچار حریق شده در پهنه‌های خطرناک و بسیار خطرناک واقع شده و این موضوع بیانگر تطبیق واقعیت زمینی با نقشه‌های تهیه‌شده است. با توجه به ایجاد ارتباط منطقی بین نواحی خطر با مکان‌های واقعی می‌توان موفقیت این روش را اثبات کرد. ازاین‌رو پیشنهاد می‌گردد نسبت به تدوین برنامه مدیریت بحران به‌طور ویژه و افزایش تجهیزات و نیروی انسانی در جهت جلوگیری از بروز حریق و گسترش آن در پهنه‌های خطرناک و بسیار خطرناک منطقه اقدام نمود