واکاوی فراوانی رخدادهای گردوغبار و بارش همزمان در جنوب‌غربی ایران

Abstract

تجزیه‌و‌تحلیل سری‌های زمانی پارامترهای اقلیمی، راهکارهای جدیدی را در تحلیل فراوانی منطقه‌ای و برآورد روابط متغیرهای اقلیمی فراهم کرده است. در این مقاله، پردازش ویژگی‌های رقومی برای تعیین طول دوره چرخه روزانه گردوغبار و بارش در 12 ماه سال به‌کار برده شد تا با استفاده از پریودوگرام های همبستگی و تحلیل سری‌ زمانی روزانه دو متغیر یادشده استفاده شود. برای تحقق این هدف سری‌ زمانی دو متغیر فراوانی گردوغبار و میزان بارش براساس دوره مشترک آماری بلندمدت (2016-1986) در مورد 45 ایستگاه سینوپتیک واقع در جنوب‌غربی ایران بررسی شد. به‌منظور درک رابطه همبستگی، ابتدا نمودار تغییرات روزانه چرخه‌های گردوغبار و بارش در هر ماه از سال به‌طور جداگانه نمایش داده شد. سپس برای اطمینان از نرمال بودن آمار، داده‌ها با استفاده از آزمون آماری کولموگراف- اسمیرنوف بوسیله نرم‌افزار SPSS آزمایش گردید. نتایج آزمون نشان داد که کلیه داده‌های پارامترهای مورد نظر نرمال بودند. نتایج حاصل از محاسبه ضرایب همبستگی در 12 ماه سال پیرسون بیانگر معنی‌دار بودن همبستگی داده‌ها در سطح یک درصد است. نتایج بدست‌آمده مبتنی بر این یافته است که در منطقه مورد بررسی عمدتا در ماه‌های سرد سال (ژانویه، فوریه، مارس، آوریل، می، نوامبر و دسامبر) رابطه همبستگی معنی‌دار در سطح اعتماد 95% و 99% وجود دارد و در پنج ماه دوره گرم (ژوئن، ژوئیه، اوت، سپتامبر و اکتبر) همبستگی معنی‌دار مشاهده نمی‌شود. همچنین این تحقیق نشان داد که رابطه مقدار فراوانی رخدادهای گردوغبار با مقادیر بارندگی روزانه در منطقه مورد بررسی رابطه‌ای منفی است و این امر نشان می‌دهد که گردوغبار می‌تواند به‌طور قابل توجهی به‌عنوان عامل کاهنده یا سرکوب کننده میزان بارندگی در منطقه عمل کند.