تاثیر مدیریت‌های چرایی مختلف بر صفات عملکردی گیاهان در منطقه نیمه ‌استپی کرسنک استان چهارمحال و بختیاری

Abstract

چرای دام یکی از عوامل مهم تاثیرگذار بر ساختار و پویایی پوشش گیاهی مراتع محسوب می‌شود. این تحقیق با هدف شناسایی صفات عملکردی گیاهان که می‌توانند به عنوان شاخصی برای بررسی اثرات مدیریت چرای دام در مرتع استفاده شوند. در منطقه نیمه‌‌استپی کرسنک استان چهارمحال و بختیاری صورت گرفته است.برای نمونه‌برداری 7 سایت قرق و چرا شده در طول گرادیان انتخاب و ضمن استقرار یک ترانسکت 100 متری به‌طور تصادفی و 5 پلات چهار مترمربعی به شکل سیستماتیک به فواصل 20 متر در طول این ترانسکت، در هر پلات پس از شناسایی گونه‌های موجود درصد پوشش هریک از گونه‌ها تخمین زده شد و صفات گیاهی اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که صفات گیاهی همچون ارتفاع گیاه، طول برگ، وزن کلی گیاه، خوش‌خوراکی کلاس I و خوش‌خوراکی کلاس II، فرم رویشی فورب، عمر زیستی یک‌ساله و چندساله و شکل زیستی تروفیت و ژئوفیت اختلاف معنی‌داری در دو منطقه مدیریتی قرق و غیرقرق دارند (<em>05/0</em><em>Sig</em><em> ≤</em>). هم‌چنین مقادیر میانگین ارزش صفات طول برگ، خوشخوراکی II، فرم رویشی فورب و شکل زیستی تروفیت در منطقه قرق بیشتر از منطقه غیرقرق می‌باشند. طبق نتایج تحلیل مولفه‌های اصلی، تأثیرپذیرترین صفات به ترتیب عبارتند از وزن کلی گیاه، یک‌ساله و چندساله بودن، فرم رویشی بوته‌ای، فرم زیستی کامفیت، فانروفیت و تروفیت، ابعادبرگ و خوش‌خوراکی کلاس II و III است. این صفات حدود 60 درصد تغییرات را توجیه می‌کنند. در نهایت با تلفیق نتایج آزمون T و PCA صفات کلاس خوش‌خوراکی، وزن کلی گیاه، ابعاد برگ، کلاس خوشخوراکی و فرم رویشی و فرم زیستی گیاهان به عنوان مهم‌ترین صفات در ارزیابی مدیریت چرای دام در منطقه معرفی می‌شوند.