اثر نوع ریزنمونه، محیط کشت و تنظیم‌کننده‌‌های رشد‌گیاهی بر کالوس‌زایی و باززایی غیرمستقیم نخودشیرین (Lathyrus odoratus L.)

Abstract

DOR: 98.1000/1735-0891.1398.27.116.53.1.1575.41<br /> نخود شیرین (<em>Lathyrus</em><em>odoratus</em> L.) متعلق به خانواده بقولات و یک گیاه زینتی علفی و رونده با گل‏ های معطر است. این گیاه به‌عنوان یک منبع ژنتیکی برای صفات مهم مثل مقاومت در برابر تنش‏ها ازجمله تنش گرمایی محسوب می‌شود. همچنین به ­منظور حفظ ساختار ژنتیکی آن، تکثیر این گیاه از طریق کشت بافت می‌تواند مؤثر باشد. به ­منظور یافتن پروتکل کارآمد شاخه­ زایی از کالوس؛ اثر نوع ریزنمونه، محیط کشت و تنظیم ­کننده ­های رشد گیاهی بر کالوس­ زایی و شاخه­ زایی نخود شیرین بررسی شد. نتایج نشان داد که ریزنمونه میان­گره نسبت به ریشه کالوس بیشتری تولید کرد (77/0 گرم کالوس برای هر ریزنمونه) و محیط کشت MS نسبت به محیط کشت B₅ تأثیر بیشتری در کالوس­ زایی داشت (78/0 گرم کالوس برای هر ریزنمونه). درمجموع بیشترین کالوس ­زایی (9/1 گرم کالوس برای هر ریزنمونه) هنگامی‌ که ریزنمونه­ های میان­گره در محیط کشت MS همراه با 5/0 میلی­گرم 6- بنزیل آمینو پورین (BAP) و 2 میلی­گرم در لیتر 1- نفتالین استیک اسید (NAA) کشت شد، به­ دست آمد. بیشترین باززایی شاخه (33/5 عدد شاخه برای هر ریزنمونه) از کالوس­ های کشت‌شده در محیط کشت MS همراه با 1/0 میلی ­گرم در لیتر تیدیازورون (TDZ) به ­دست آمد. این پروتکل می ­تواند پایه و اساس تحقیقات آینده در ارتباط با بهبود ژنتیکی و تولید انبوه نخود شیرین در کشور باشد.