بررسی خصوصیات مورفولوژیکی و روابط ژنتیکی بین دو جمعیت از گونه Ferula pseudalliacea در استان یزد

Abstract

DOR: 98.1000/1735-0891.1397.2.221.52.26.1576.32 گونه<em>Ferula </em><em>pseudalliacea</em> (آنغوزه تلخ) گیاهی مرتعی است که شیرابه آن دارای خواص دارویی فراوان می­باشد. این پژوهش اولین مطالعه در ایران به‎منظور بررسی روابط ژنتیکی این گونه در رویشگاه­هایش در استان یزد با استفاده از برخی صفات مورفولوژیک و نشانگرهای مولکولی ISSR انجام شد. از میان 9 صفت تنها صفات تاج­پوشش، قطر یقه و وزن هزاردانه دارای اختلاف معنی­داری بین دو رویشگاه بود. تجزیه خوشه­ای صفات مورفولوژیک براساس روش Ward گیاهان را در 3 گروه اصلی قرار داد. از میان 22 آغازگر مورد مطالعه، 8 آغازگر DNA الگو را به‎خوبی تکثیر و در مجموع 224 نوار قابل امتیازدهی ایجاد کردند. براساس تعداد باند، PIC و شاخص نشانگر، پرایمرهای ISSR-16 و ISSR-55 عملکرد بهتری داشتند. تجزیه خوشه‌ای با استفاده از ضریب تشابه جاکارد و الگوریتم UPGMA، دو جمعیت مورد مطالعه را در 10 خوشه گروه­بندی کرد. در تجزیه به مختصات اصلی 94/57% از واریانس کل توسط سه مؤلفه بیان شد و جمعیت­ها را به‎طور کامل از یکدیگر جدا کرد. نتایج این آنالیز با تجزیه خوشه­ای همخوانی داشت. این گروه­بندی­ها با محدوده پراکندگی جغرافیایی نمونه­ها تاحدی انطباق داشت. نتایج تجزیه واریانس مولکولی نشان داد که تنوع ژنتیکی درون جمعیت­ها (92%) بیشتر از تنوع بین جمعیت­ها (8%) بود. تطابق دندروگرام­های مورفولوژیکی و مولکولی نشان داد که تشابه چندانی بین این دو گروه­بندی وجود ندارد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که استفاده از نشانگر ISSR برای ارزیابی تنوع ژنتیکی بین جمعیت­های این گونه مناسب بود.