بررسی کاریوتیپی چهار گونه آویشن (Thymus spp) T. lancifolius) ،T. daenensis ، T. fedtschenkoi و pubescens T.)

Abstract

آویشن (<em>Thymus</em>) از تیره Lamiaceae گیاهی است چند ساله که به‌دلیل خاصیت دارویی از اهمیت بالایی برخوردار است. بذرهای پنج جمعیت متعلق به چهار گونه <br /> <em>T. Lancifolius</em><em>،</em><em>T. daenensis subsp. daenensis </em><em> </em>(دو نمونه)<em>، </em><em>T. fedtschenkoi</em>و <em>pubescens</em><em> .</em><em>T</em>کشت گردید و پس از جوانه‌زنی بذرها از مریستم انتهایی ریشه برای مطالعات کاریوتیپی استفاده شد. نتایج نشان داد که تعداد کروموزوم پایه در تمام جمعیت‌های مورد بررسی 15= x است. از لحاظ سطح پلوئیدی گونه <em>T .lancifolius</em> با فرمول کاریوتیپی sm5 + m25 دیپلوئید (30= x2= n2)، گونه<em>T. daenensis subsp. daenensis</em>با فرمول کاریوتیپی sm8 + m22 وm 30، گونه <em>fedtschenkoi</em><em> .</em><em>T</em> با فرمول کاریوتیپی sm7 + m23 و گونه <em>T. pubescens</em> با فرمول کاریوتیپی m30 بودند. با توجه به میزان شاخص نا‌متقارن‌بودن درون کروموزومی، گونه <em>T. daenensis subsp. daenensis</em>از نامتقارن‌ترین و در عین حال کامل‌ترین کاریوتیپ نسبت به دو گونه دیگر بود. درحالی که گونه <em>T.</em><em>pubescens</em>متقارن‌ترین و ابتدایی‌ترین کاریوتیپ را نشان داد. تجزیه واریانس داده‌های حاصل از اندازه‌گیری کلیه صفات مورد مطالعه در قالب طرح کاملا تصادفی نامتعادل نشان داد که بین جمعیت‌ها اختلاف معنی‌داری در سطح 1% وجود دارد که این بیانگر وجود تفاوت در بین گونه‌ها بوده و طبق تجزیه خوشه‌‌ای، براساس صفات کروموزومی، جمعیت‌ها در 3 گروه (گونه<em>T . daenensis</em> در گروه 1 و گونه <em>T. fedtschenkoi</em> و گونه <em>T</em><em>. </em><em>pubescens</em> در گروه‌های جداگانه) قرار گرفتند.