تکثیر آزمایشگاهی بلوط بلندمازو (Quercus castaneifolia)

Abstract

تولید انبوه گونه‌های درختی سخت‌چوبِ اقتصادی مانند گونه بلوط <em>Quercus castaneifolia</em><em> </em>به دلیل فراهم آوردن ذخایر گیاهی سالم و گاهی اصلاح شده، جزء جدایی‌ناپذیر برنامه‌های جنگل‌کاری تجاری و نیز اصلاح جنگل‌های آسیب‌دیده می‌باشد. در این بین بکارگیری تکنیک‌های آزمایشگاهی کشت بافت و ریزازدیادی گامی مهم در جهت تولید انبوه ژنوتیپ‌های برگزیده و یا ژنوتیپ‌های اصلاح شده‌ی ژنتیکی (مانند ژنوتیپ‌های مقاوم شده به آفات یا بیماری‌ها) خواهد بود. این تحقیق به‌منظور یافتن دستورالعملی کارآمد برای ریزازدیادی آزمایشگاهی بلوط <em>Q. castaneifolia</em> با استفاده از بخش‌های گره‌دار و جوانه‌دار سرشاخه‌های این گیاه انجام شد. سرشاخه‌ها از سه منبع گیاهی مختلف شامل درختان بالغ استان گیلان، استان مازندران و نهال‌های واقع در مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور جداسازی شدند. این نمونه‌ها پس از ضدعفونی درون محیط‌های کشت تکمیل شده با هورمون‌های رشد قرار داده شدند. بالاترین میانگین استقرار و تکثیر مربوط به ریزنمونه‌هایی بود که از نهال‌های موجود در مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور بدست آمده بودند. در این مرحله مشخص شد که محیط‌های کشت MS (با نصف غلظت از عناصر پرمصرف) و WPM به همراه mg/L 3/0 از سیتوکینین BAP و mg/L 01/0 از اکسین IBA هر دو محیط مناسبی برای استقرار ریزنمونه‌ها می‌باشند. بهترین ریزازدیادی سرشاخه‌های رشد یافته در محیط کشت WPM به همراه BAP (mg/L 3/0) صورت گرفت. بالاترین رشد ریشه روی محیط کشت WPM ₂/¹ به همراه اکسین IBA (mg/L 3/0) به تنهایی و یا همراه با NAA (mg/L 1/0) بدست آمد. ریشه‌ها در حدود 70 درصد از گیاهان در طول شش هفته شکل گرفتند.