مقایسه عملکرد کمی و کیفی علوفه تعدادی از ژنوتیپ‌های گونه Elymus hispidus در شرایط دیم با استفاده از روش‌های آماری چندمتغیره در شهرستان شیراز

Abstract

به‌منظور بررسی تنوع صفات کمی و کیفی علوفه 19 ژنوتیپ از گونه <em>Elymus hispidus</em>، پژوهش حاضر در ایستگاه مرتعی حسین‌آباد شیراز اجرا گردید. ارتفاع بوته، تعداد ساقه در بوته، نسبت برگ به ساقه، عملکرد علوفة خشک، درصد قابلیت هضم، پروتئین خام، قندهای محلول در آب، درصد ADFو خاکستر کل مطالعه شدند. تفاوت بین ژنوتیپ‌‌ها برای کلیة صفات بجز نسبت برگ به ساقه، درصد پروتئین خام و خاکستر کل معنی‌دار بود. ژنوتیپ‌های خوش ییلاق گرگان، پاتاوه یاسوج، سبزکوه چهارمحال و میمند یاسوج به‎ترتیب با عملکرد 4034، 3068، 2942 و 2450 کیلوگرم در هکتار برترین ژنوتیپ‌ها بودند و ژنوتیپ‌های خوش ییلاق گرگان و میمند یاسوج از کیفیت علوفة بهتری برخوردار بودند. نتایج تجزیة همبستگی نشان داد که بین عملکرد علوفه با صفات ارتفاع و تعداد ساقه در بوته، رابطة مثبت و معنی‌داری وجود داشت. ضریب همبستگی بین قابلیت هضم با کربوهیدرات‌های محلول در آب مثبت و با درصد ADFمنفی و معنی‌دار بود. همچنین رابطة بین پروتئین خام با درصد خاکستر کل مثبت و معنی‌دار بود. نتایج حاصل از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی نشان داد که 4 مؤلفه اول، 76 درصد از کل واریانس متغیرها را توجیه کردند که در این مورد صفات مرتبط با کیفیت ازجمله قابلیت هضم، پروتئین خام، قندهای محلول و خاکستر کل مهمترین نقش را در تبیین مؤلفة اول داشتند. با تجزیه خوشه‎ای به‎روش Ward<em>،</em> ژنوتیپ‌ها در 4 گروه متفاوت قرار گرفتند. بر اساس ارزش کمی و کیفی علوفه تولیدی، ژنوتیپ‌های برتر برای علوفه‌کاری در مراتع منطقه پیشنهاد ‌گردیدند.