ارزیابی روابط صفات مورفولوژیکی و زراعی در ارقام زراعی اسپرس داخلی و خارجی با استفاده از روش‌های آماری چند متغیره

Abstract

ارزیابی تنوع ژنتیکی و بررسی روابط صفات با یکدیگر لازمه گزینش مستقیم و غیرمستقیم در برنامه­های اصلاح نباتات می­باشد. این پژوهش به‎منظور ارزیابی روابط صفات مورفولوژیک و زراعی و طبقه‎بندی 56 نمونه اسپرس زراعی با بهره­گیری از روش­های چند متغیره آماری طی دو سال زراعی 89 و 90 انجام شد. نتایج ضرایب همبستگی صفات نشان داد که عملکرد علوفه با ارتفاع گیاه، تعداد ساقه در بوته و طول گل‎آذین همبستگی مثبت و معنی­دار داشت. در حالی‌که بین عملکرد علوفه با درصد برگ و نسبت برگ به ساقه همبستگی منفی وجود داشت. بر مبنای رگرسیون مرحله­ای تعداد ساقه و ارتفاع بوته بیشترین تغییرات عملکرد علوفه خشک را توجیه کردند و درصد برگ به‎تنهایی توانست 64 درصد تغییرات میزان خوش­خوراکی علوفه را توجیه نماید. تجزیه خوشه­ای توانست ارقام داخلی و خارجی نمونه­های اسپرس را از نظر صفات مورفولوژیک و زراعی به‎خوبی از یکدیگر جدا کند. به‌طوری که در بسیاری از موارد نمونه­هایی با منشأ یکسان در کنار یکدیگر قرار گرفتند. نتایج تجزیه به مؤلفه­های اصلی، نتایج حاصل از تجزیه خوشه­ای را تأیید کرد. در مجموع نتایج نشان داد که تنوع بالایی در میان ژنوتیپ­های ایرانی و خارجی اسپرس از لحاظ صفات مورد مطالعه وجود دارد که این تنوع می­تواند در مطالعات اصلاحی به‎ویژه در انتخاب والدین مناسب در تولید واریته­های ساختگی مفید باشد.