بررسی ساختار تنوع ژنتیکی جمعیت‌هایی از بنه (Pistacia atlantica subsp. mutica) با استفاده از نواحی بین ریزماهواره ژنومی

Abstract

گونه بنه (<em>Pistacia atlantica</em> subsp<em>. </em>mutica) یکی از باارزش‌ترین گونه‌های جنگلی ایران می‌باشد که با بهره‌برداری بی‌رویه انسان مورد تخریب قرار گرفته است. بنابراین با شناخت تنوع ژنتیکی جمعیت‌های مختلف بنه می‌توان گام مهمی در جهت توسعه و ترمیم رویشگاه‌های این گونه با ارزش برداشت. در این تحقیق، به‌منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی 10 جمعیت بنه شامل 59 ژنوتیپ با استفاده از 16 آغازگر ISSR، در مجموع 158 آلل تکثیر شد که 100 درصد آلل‌ها چندشکل بودند. تعداد آلل‌های تکثیر شده از 3 تا 17 با میانگین 78/9 آلل متغیر بود. محتوای اطلاعات چندشکلی از 16/0 برای آغازگر UBC866 تا 38/0 برای آغازگر UBC884 متفاوت بود. همچنین شاخص نشانگر از 48/0 برای آغازگر UBC866 تا 95/5 برای آغازگر UBC840 متفاوت بود. تجزیه خوشه‌ای نتوانست ژنوتیپ‌ها را به‌طور کامل از هم تفکیک کند و عدم ارتباط بین تنوع مولکولی و تنوع جغرافیایی را نشان داد. تجزیه به مختصات اصلی نیز این نتایج را تأیید کرد. جمعیت کوشک بیشترین میزان آلل‌های چندشکل (15/72 درصد)، شاخص تصحیح شده هتروژنی (257/0) و شاخص شانون (364/0) را نشان داد، در حالی‌که کمترین میزان آلل‌های چندشکل (13/10 درصد)، شاخص تصحیح شده هتروژنی (056/0) و شاخص شانون (061/0) در جمعیت خارج از زاگرس مشاهده شد. تجزیه واریانس مولکولی نشان داد که سطح بیشتری از تنوع به درون جمعیت‌ها (82 درصد) تعلق داشت، درحالی‌که تنها 18 درصد تنوع در بین جمعیت‌ها مشاهده گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که نشانگرهای ISSR ابزار مفیدی برای ایجاد کلکسیون و حفاظت از ژرم‌پلاسم بنه می‌باشند.