اثر سوشهای مختلف ریزوبیوم بر روی رشد و تثبیت نیتروژن یونجه‏های یکساله

Abstract

کشت متوالی غلات در بسیاری از مناطق دنیا، سطح نیتروژن خاک را به حدی کاهش داده ‌است که در حال حاضر تولیدات گیاهی به کود نیتروژنه بسیار وابسته است. معرفی لگومها و سوشهای ریزوبیومی ‏که همزیستی مؤثری با هم داشته باشند باعث افزایش تولید علوفه غنی از پروتئین می‏شود و همچنین باعث اصلاح ساختار خاک می‏گردد. چهار گونه یونجه یکساله <br /> ((<em>Medicago littoralis, M. polymorpha, M. rigidula, M. truncatula,</em> در ترکیب با چهار سوش مختلف <em>Rhizobium meliloti</em> (محلی، همند، R₉₅ و S₁₃ ) کشت گردیدند. همچنین یک شاهد بدون تلقیح برای هر گونه در نظر گرفته شد. تیمار شاهد (بدون تلقیح) شامل نیتروژن معدنی بود. تمام ترکیبهای یونجه و ریزوبیوم، با محلول بدون نیترات رشد کردند. تیمار شاهد با محلول غذایی حاوی mM 5/2 نیترات آبیاری شد. آزمایش به مدت <br /> 90 روز در اتاقک رشد برای بررسی وزن خشک اندام هوایی و نیتروژن اندام هوایی انجام گرفت. توانایی لاینهای یونجه در تشکیل یک همزیستی مؤثر با ریزوبیومها متفاوت بودند.<br /> <em>M. truncatula</em> بالاترین همزیستی را با سوشهای محلی، همند و R₉₅داشت. همچنین<br /> <em>M. littoralis</em> در چهار تیمار تلقیحی درصد نیتروژن نزدیک به تیمار شاهد داشت. <br /> <em>M. rigidula</em>بیشترین همزیستی را با R₉₅ و سپس با S₁₃ داشت. <em>M.polymorpha</em> همزیستی ضعیفی با تمام سوشها داشت به طوری که هیچ گره‏ای بر روی ریشه‏ها تشکیل نشد. <br /> <em>M. truncatula</em> بیشترین وزن خشک اندام هوایی را در میان پنج تیمار تلقیحی و غیر تلقیحی داشت (mg/plant250). <em>M. trumcatula</em><em> و </em><em>M. littoralis</em> واکنشهای مشابهی با تمام سوشها نشان دادند. <em>M. rigidula</em>به سوشهای اختصاصی <em>Rhizobium meliloti</em> برای تثبیت نیتروژن نیاز دارد. <em> M. plymorpha</em> همزیستی مؤثری با هیچ یک از سوشها نشان نداد که می‏توان نتیجه گرفت این گیاه به سوشهای بسیار اختصاصی نیاز دارد.