تأثیر ریزوباکترهای محرک رشد گیاه (Enterobacter cloacae) بر جذب و کارایی جذب پتاسیم در گیاه نیشکر (Saccharum officinarum L.)

Abstract

کشت متراکم و پیوسته نیشکر بدون مصرف کود پتاسیمی، منجر به کاهش منابع پتاسیم در خاک شده است. به منظور بررسی کارایی جذب پتاسیم در دو مدیریت کود دهی، مشابه با کشت جدید نیشکر (پلنت) و سنین بازرویی (راتون) و نیز تأثیر ریزوباکترهای محرک رشد گیاه بر کارایی جذب پتاسیم، یک آزمایش گلدانی با سه تکرار در شرایط گلخانه انجام شد. تیمارها شامل ترکیب دو سطح کود فسفر (شامل صفر (P₀) و 200 کیلوگرم در هکتار (P₂₀₀)) و سه سطح ریزوباکتر (شامل شاهد (B₀)، انتروباکتر سویه R₁₃ (B₁₃) و انتروباکتر سویه R₃₃ (B₃₃)) بودند. خصوصیات مورفولوژیکی اندام هوایی و ریشه و تغییرات پتاسیم در ریزوسفر در سه زمان برداشت 60، 95 و 140 روز پس از کشت بررسی شدند. در شرایط مشابه با کشت نیشکر، بیشترین مقدار جریان ورودی (اینفلاکس) و جذب پتاسیم در تیمارهای P₂₀₀B₁₃ و P₂₀₀B₀ مشاهده شد در صورتی که بیشترین طول ریشه در تیمار P₂₀₀B₃₃ مشاهده شد. این در حالی است که در شرایط مشابه با بازرویی نیشکر، بدون مصرف کود شیمیایی، بیشترین مقدار جریان ورودی و جذب پتاسیم در تیمار P₀B₃₃ مشاهده شد. در فاصله دو برداشت آخر، جریان ورودی پتاسیم در تیمار شاهد (P₀B₀) کاهش شدیدی نشان داد که در تیمارهای تلقیح شده، کاهش جریان ورودی پتاسیم مشاهده نشد. بنابراین در شرایط مشابه کشت نیشکر، استفاده از ریزوباکتر سویه R₁₃ سبب بهبود کارایی جذب پتاسیم توسط گیاه نیشکر شد در حالی که در شرایط مشابه با سنین بازرویی، استفاده از ریزوباکترها به‌ویژه R₃₃ توانست جذب و کارایی جذب پتاسیم را افزایش دهد. همچنین نتایج نشان داد که جریان ورودی پتاسیم، مکانیزم اصلی جذب پتاسیم به‌ویژه در استفاده از ریزوباکترها در گیاه نیشکر بود.