ارزیابی پتانسیل کودی لجن تصفیه‌خانه کشتارگاه صنعتی دام و اثر آن بر ویژگی‌های شیمیایی خاک (مطالعه موردی: کشتارگاه صنعتی دام سنندج)

Abstract

استفاده از لجن فاضلاب در خاک­های کشاورزی با ماده­ی آلی کم یکی از مهم­‌ترین روش­های بازچرخانی سالم این پس­ماند آلی است؛ اما وجود آلاینده­هایی همچون فلزات سنگین در آن برای سلامت انسان و محیط‌زیست زیان­بار است که بایستی پیش از استفاده مورد ارزیابی قرار گیرد. در این پژوهش، کنترل کیفی لجن حاصل از تصفیه‌خانه کشتارگاه صنعتی دام سنندج از دیدگاه بهبود کیفیت و سلامت خاک ارزیابی شد. همچنین اثر این لجن بر ویژگی­های شیمیایی خاک تحت تیمار خاک با t ha^-112 از این لجن و گرماگذاری آن به مدت 70 روز انجام شد. نتایج حاصل از مقایسه ویژگی­های لجن با استانداردهای معتبر نشان داد که این لجن از نظر pH، میزان کل C، N، K، Na، Mn، Fe، Zn، Pb، Ni و Cd در حد استاندارد کودهای آلی برای اهداف کشاورزی است اما میزان قابلیت هدایت الکتریکی در این لجن با ضریب زیان­آوری (HQ) برابر با 5/1 به میزان کمی بیش از استاندارد کودهای آلی برای اهداف کشاورزی می­باشد. همچنین نتایج حاصل از تیمار خاک با این لجن سبب افزایش میزان N (%4/148)، NO₃ (%7/113)، C (20%)، P (%2/118)، Fe (%7/90)، Zn (%0/440) و Na (%0/66) و EC (%7/168) خاک در مقایسه با شاهد شد. بر اساس نتایج این ارزیابی، کیفیت لجن بررسی‌شده برای اهداف کشاورزی مناسب می­باشد؛ هرچند که پیشنهاد می‌شود قبل از کاربرد این لجن در کشاورزی، از نظر آلودگی­های میکروبی و آلی مورد بررسی قرار گیرد.