مطالعه نظری و آزمایشگاهی سرریز جانبی ذوزنقه‌ای لبه‌گرد در شرایط رژیم زیربحرانی

Abstract

سرریز جانبی یکی از انواع سازه­های انحراف آب است که به طور گسترده در شبکه­های آبیاری و زهکشی، کنترل سیلاب، سیستم فاضلاب شهری و کنترل سطح آب مورد استفاده قرار می­گیرد. جریان عبوری از سرریز جانبی از نوع جریان­ متغیر مکانی با کاهش بده می­باشد. در مطالعه حاضر با استفاده از مدل آزمایشگاهی و روش تحلیل ابعادی، به بررسی خصوصیات جریان عبوری از روی سرریز جانبی ذوزنقه­ای لبه­گرد واقع در کانال مستطیلی در شرایط جریان زیر بحرانی پرداخته شده است. برای ارزیابی ضریب بده و ارائه معادله بده سرریز جانبی در شرایط جریان آزاد، از تئوری سرریز معمولی با سه عمق مشخصه (عمق ابتدای سرریز، میانگین عمق ابتدا و انتها و عمق مرکزی) برای محاسبه هد سرریز استفاده شد. نتایج آزمایش­های تحقیق حاضر حاکی از آن است که ضریب بده سرریز جانبی ذوزنقه‌ای لبه‌گرد به عدد فرود جریان بالا‌دست، نسبت عمق جریان به قطر تاج سرریز و شیب جداره جانبی سرریز بستگی دارد. همچنین مقایسه نتایج با داده­های آزمایشگاهی نشان داد که روش عمق متوسط جریان با متوسط خطای برآورد برابر با 6/3 درصد بهترین جواب را برای تخمین ضریب بده ارائه می­کند، لذا این روش برای مقاصد عملی پیشنهاد می­شود.