بررسی شاخص‌های تنش خشکی در کم‌آبیاری سطحی کنجد

Abstract

به منظور مطالعه و ارزیابی شاخص­های تنش خشکی در روش آبیاری سطحی بر عملکرد دانه و اجزای آن، عملکرد روغن دانه، درصد روغن دانه و کارآیی مصرف آب دانه کنجد، آزمایشی در سال 1393 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بهبهان اجرا گردید. آزمایش به صورت کرت‌های یک‌بار خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. آبیاری در 2 سطح (آبیاری به­ترتیب پس از 100 و 200 میلی­متر تبخیر از تشت کلاس A) به­ عنوان فاکتور اصلی و رقم در 9 سطح به ­عنوان فاکتور فرعی مورد ارزیابی قرار گرفتند. مقایسه میانگین کارایی مصرف آب در اثرات متقابل آبیاری و رقم نشان داد تیمار 100 میلی­متر تبخیر از تشت کلاس A و رقم V9 (SG55-92138) با کارایی مصرف آبی معادل 272/0 کیلوگرم بر مترمکعب دانه کنجد، تیمار برتر بود. میانگین آب مصرفی در یک سال انجام آزمایش در تیمارهای 100 و 200 میلی­متر تبخیر از تشت کلاس A به­ترتیب معادل 5/547 و 6/438 میلی­متر بود. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد با افزایش تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، وزن هزاردانه، کارایی مصرف آب، عملکرد روغن دانه و کارایی مصرف آب روغن افزایش می­یابد. به­دلیل بیش­تر بودن شاخص­های STI، MP، GMP، HM و YI در رقم V9 (SG55-92138) نسبت به دیگر ارقام می­توان رقم V9 (SG55-92138) را از نظر تنش خشکی به عنوان تیمار برتر معرفی نمود. روند کاهشی عملکرد کنجد که با اعمال تنش کم­آبی اتفاق افتاد قطعاً موجب کاهش شاخص­های SSI، MP و TOL شده است و برعکس کاهش عملکرد کنجد موجب تغییرات صعودی در شاخص­های STI، GMP، HM، YI و YSI گردیده است.