بررسی کارایی هماتیت خالص و تثبیت‌شده با سدیم کربوکسی متیل سلولز در پالایش خاک آلوده به نیکل

Abstract

جذب سطحی فلزات سنگین به­وسیله اکسیدهای فلزی به­عنوان یک روش مؤثر برای کاهش اثرات سوء فلزات سـنگین مورد استفاده قرار می­گیرد. پژوهش حاضر با هدف مقایسه میزان تأثیر هماتیت خالص و تثبیت­شده با سدیم کربوکسی متیل سلولز (Na-CMC) بر غیرمتحرک کردن نیکل و بررسی اثر این جاذب­ها بر شکل­های مختلف این فلز در خاک­ انجام گرفته است. بدین­منظور یک آزمایش فاکتوریل با دو فاکتور نوع و مقدار جاذب (دو نوع جاذب شامل هماتیت خالص (H) و تثبیت­شده با Na-CMC (H-CMC) هر یک در چهار مقدار (صفر، 25/0، 5/0 و یک درصد) و غلظت­های مختلف نیکل (25، 75، 125، 175 و 325 میلی­گرم بر کیلوگرم) در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. نتایج نشان داد که کاربرد جاذب­ها در خاک باعث کاهش غلظت نیکل قابل استخراج با DTPA (Ni-DTPA) و MgCl₂ (Ni-MgCl₂) گردید. با افزایش مقدار جاذب از 25/0 به 5/0 درصد، غلظت Ni-DTPA و Ni-MgCl₂کاهش و با افزایش از 5/0 به 1 درصد، غلظت افزایش یافت. میزان کاهش غلظت Ni-DTPA با کاربرد 25/0، 5/0 و یک درصد هماتیت خالص، به­ترتیب برابر 11، 9/13 و 63/9 درصد و با کاربرد هماتیت تثبیت­شده با Na-CMC به­ترتیب برابر 7/23، 9/35 و 3/20 درصد نسبت به تیمار شاهد بود. همچنین نتایج نشان داد، بین تیمارهای دارای هماتیت خالص و تثبیت­شده با Na-CMC نیز از لحاظ غلظت Ni-DTPA و Ni-MgCl₂ اختلاف معنی­دار وجود داشت، به­طوری که تثبیت با Na-CMC باعث افزایش کارایی هماتیت در جذب نیکل گردید. نتایج عصاره­گیری متوالی در سطح آلودگی 175 میلی­گرم نیکل بر کیلوگرم خاک نشان داد که کاربرد جاذب به­طور معنی­داری شکل­های محلول+ تبادلی، کربناتی را در مقایسه با تیمار شاهد کاهش و شکل متصل به اکسیدهای آهن و منگنز را افزایش داد.