مهار فرسایش بادی توسط پلیمر SBR و میکروارگانیسم باسیلوس پاسته اوره (مطالعه موردی: منطقه جبل‏کندی)

Abstract

فرسایش بادی از عوامل اصلی تخریب خاک و محیط‏ زیست، انتقال ذرات معلق و رسوب‏دهنده آن در شبکه‏های آبیاری و زهکشی است. بادهای موسمی منطقه، منجر به فرسایش بادی اراضی کشاورزی استان‏های آذربایجان‏شرقی و غربی شده و آثار مخربی بر منابع زیست‌محیطی و تأسیسات اقتصادی خواهد داشت. هزینه زیاد مالچ‏های نفتی و آثار مخرب آنها در محیط زیست، منجر به استفاده از مواد سازگار با محیط زیست و ارزان‏تر شده است. در این تحقیق، اثر پلیمر مایع رزین SBR و میکروارگانیسم باسیلوس پاسته اوری بر کنترل فرسایش بادی و طوفان گرد و غبار در منطقه جبل‌کندی ارزیابی شده است. برای شبیه‏سازی فرسایش خاک از دستگاه تونل باد با دامنه سرعت صفر تا 15 متر بر ثانیه در ارتفاع 15 سانتی‏متری از کف تونل استفاده شده است. طبق نتایج بدست آمده، در نمونه‏ها، با افزایش سرعت باد مقدار فرسایش خاک به صورت نمایی افزایش می‏یابد، به گونه‏ای که در نمونه شاهد تا سرعت حدود هفت متر بر ثانیه افزایش مقدار فرسایش خاک ناچیز است، ولی از سرعت حدود هفت متر بر ثانیه تا حدود 15 متر بر ثانیه، مقدار فرسایش‏ خاک از 51/5 به 240 کیلوگرم بر مترمربع بر ساعت افزایش یافته است. همچنین روند افزایش مقدار فرسایش خاک در نمونه تثبیت شده با میکروارگانیسم بسیار کند و در سرعت 15 متر بر ثانیه برابر 1/1 کیلوگرم بر مترمربع بر ساعت و در نمونه تثبیت شده با پلیمر تقریبا صفر است. برای بررسی مقاومت سطحی نمونه‏های خاک تثبیت شده از آزمایش مقاومت فروروی استفاده شد که طبق نتایج، مقدار متوسط مقاومت فروروی در نمونه‏های‏ تثبیت شده با میکروارگانیسم و پلیمر به ترتیب برابر با 58 و 76 کیلوپاسکال است در حالی که مقاومت فروروی نمونه‏ شاهد 15 کیلوپاسکال می‏باشد.