بهبود غلظت‌ عناصر غذایی آرد گندم رقم الوند با مصرف تلفیقی کودهای آلی و نیتروژن

Abstract

آرد گندم مناسب‌ترین تأمین‌کنندة عناصر غذایی برای انسان شناخته شده است. این تحقیق برای بررسی اثر کودهای آلی و نیتروژن بر غلظت‌ عناصر غذاییآرد گندم رقم الوند در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 15 تیمار و 3 تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دانشگاه تبریز انجام شد. تیمارها شامل T₁= شاهد (بدون مصرف کود آلی و نیتروژن)، T₂=150 کیلوگرم اوره در هکتار، T₃=300 کیلوگرم اوره در هکتار، T₄=30 تن کمپوست زبالة شهری در هکتار، T₅=60 تن کمپوست زبالة شهری در هکتار، T₆=30 تن کمپوست لجن فاضلاب شهری در هکتار، T₇=60 تن کمپوست لجن فاضلاب شهری در هکتار، T₈=30 تن کود دامی در هکتار، T₉=60 تن کود دامی در هکتار، T₁₀=T₄+T₂، T₁₁=T₅+T₂، T₁₂=T₆+T₂، T₁₃= T₇+T₂، T₁₄=T₈+T₂، T₁₅=T₉+T₂ بودند. در پایان دورة رشد، عملکرد دانه و غلظت نیتروژن (N)، فسفر (P)، پتاسیم (K)، سدیم (Na)، آهن (Fe)، روی (Zn)، منگنز (Mn)، مس (Cu)، سرب (Pb)، و کادمیوم (Cd) آرد گندم در تیمارهای مختلف تعیین گردید. نتایج نشان داد با مصرف 150 و 300 کیلوگرم اوره در هکتار، غلظت P، K، Na، Fe آرد گندم نسبت به شاهد افزایش می‌یابد؛ ولی غلظت Mn و Zn و Cu آرد گندم تغییر معناداری )05_/0(<em>p</em>≤ نمی‌کند. غلظت N آرد با مصرف 150 کیلوگرم اوره در هکتار تغییر معناداری نکرد؛ ولی با مصرف 300 کیلوگرم در هکتار به‌طور معناداری افزایش یافت. مصرف کمپوست لجن فاضلاب و کمپوست زبالة شهری و کود دامی، با و بدون کود اوره، عملکرد دانه و غلظت N و P و K و Fe و Zn آرد را نسبت به شاهد افزایش داد. مصرف کودهای آلی بدون اوره غلظت Na آرد را افزایش داد؛ ولی تلفیق آن‌ها با اوره غلظت Na آرد را کم کرد. مصرف کود دامی غلظت Mn آرد و مصرف کمپوست لجن فاضلاب غلظت Cu آن را افزایش داد. غلظت Pb و Cd آرد گندم در تیمارهای مختلف ناچیز بود. به‌طور کلی، برای افزایش غلظت عناصر غذایی در آرد گندم و بهبود کیفیت آن مصرف 150 کیلوگرم اوره و 60 تن کمپوست لجن فاضلاب یا کمپوست زبالة شهری یا کود دامی در هکتار در شرایط مشابه می‌تواند توصیه شود.