اثر آلودگی آرسنیک بر فسفر خاک و غلظت فسفر گیاه سویا

Abstract

در این تحقیق اثر متقابل آرسنیک و فسفر بر فسفر قابل دسترس خاک و غلظت فسفر در گیاه سویا بررسی شد. در این راستا آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در گلدان­های خاکی گلخانه پژوهشکده کشاورزی هسته­ای در کرج اجرا گردید. عامل اول گیاه سویا با دو سطح (رقم L17 و لاین امید بخش)، عامل دوم آرسنیک با چهار سطح (mg.kg^-1 0، 10، 50 و 100) و عامل سوم تیمار فسفر با سطوح mg.kg^-1 0، 25، 50 و 100 بود. تیمارهای فسفر و آرسنیک خاک به ترتیب از طریق نمک­های دی پتاسیم هیدروژن فسفات و دی سدیم هیدروژن آرسنات به خاک اضافه شد. بر اساس نتایج با افزایش آلودگی آرسنیک در خاک، فسفر قابل دسترس خاک افزایش یافت (05/0 ≥P). اگرچه mg.kg^-1 10 آرسنیک در خاک درصد جوانه­زنی را 4/6 درصد نسبت به شاهد افزایش داد (05/0 ≤P)؛ اما مقادیر بالای آرسنیک (mg.kg^-150 و 100) سبب کاهش 11/16 و 68/76 درصدی جوانه­زنی در مقایسه با شاهد شدند (01/0 ≥P). اثرات نامطلوب غلظت­های mg.kg^-150 و 100 آرسنیک در خاک سبب توقف رشد رویشی و در نهایت مرگ گیاهان در این سطوح آلودگی در اوایل مراحل رویشی گردید. مقدار mg.kg^-110 آرسنیک در خاک منجر به کاهش 87/25 درصدی عملکرد اندام هوایی و افزایش 6/18 درصدی فسفر گیاه در مقایسه با شاهد شد (01/0 ≥P). نتایج نشان داد اثر آرسنیک بر افزایش غلظت فسفر گیاه با افزایش غلظت تیمار فسفر افزایش یافت (05/0 ≥P).