تأثیر زمان تهیه بستر بذر و شیوه مدیریت علف‏های‌هرز بر جمعیت علف‌های‌هرز و عملکرد کمی و کیفی چغندرقند

Abstract

به‌منظور بررسی تاثیر زمان تهیه بستر بذر و شیوه مدیریت علف‌های‌هرز بر عملکرد کمی و کیفی چغندرقند آزمایشی در سال زراعی 1389-1388 در شهرستان کنگاور به‌صورت کرت‏‏‏‏‏های خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. عامل اصلی زمان تهیه بستر (A) دارای سه سطح (a1- تهیه بستر بذر و ایجاد جوی و پشته به طور کامل در پاییز به همراه کاشت گیاه پوششی جو، a2- تهیه بستر بذر و ایجاد جوی و پشته به‌طور کامل در پاییز بدون کشت جو a3- تهیه بستر بذر و ایجاد جوی و پشته به‌طور کامل در بهار) بود. عامل فرعی روش مدیریت علف‌های‌هرز (B) نیز دارای سه سطح (b1- کنترل علف‌های‌هرز به‌روش وجین دستی در دو مرحله + دو مرحله کنترل شیمیایی، b2- کنترل علف‌های‌هرز به‌روش شیمیایی شامل سه مرحله استفاده از علف‏کش‏ها و b3- عدم کنترل علف‌های‌هرز (شاهد با علف‌هرز) بود. نتایج نشان داد زیست‌توده علف‌های‌هرز به‌طور معنی داری تحت تاثیر روش تهیه بستر بذر قرار گرفت و میانگین زیست توده علف‌های‌هرز مزرعه پیش از کاشت چغندرقند، در تیمار تهیه بستر بذر در بهار حدود دو برابر تیمار تهیه بستر در پاییز بود. روش تهیه بستر بذر به‌طور کامل در پاییزه همراه با جو باعث کاهش 28 درصدی وزن علف‌های‌هرز مزرعه و در نتیجه موجب افزایش 16 درصدی عملکرد ریشه چغندرقند گردید. روش کنترل تلفیقی علف‌های‌هرز (85 درصد) موفق تر از شیوه کنترل شیمیایی (70 درصد) آنها بود. نتایج تجزیه واریانس عملکرد کمی و کیفی چغندرقند نشان داد اثر زمان تهیه بستر بذر بر عملکرد ریشه در سطح یک درصد معنی‌دار بود. بیشترین عملکرد ریشه چغندرقند در تیمار بستر پاییزه بدون جو (64 تن در هکتار) و تیمار بستر بهاره کمترین عملکرد ریشه (54 تن در هکتار) را تولید نمود. اثر روش مدیریت علف‌هرز نیز باعث معنی‌دار (<em>P</em><0.01) شدن عملکرد ریشه، عملکرد شکر و شکر سفید گردید. تیمار کنترل تلفیقی دارای بیشترین عملکرد ریشه (73 تن در هکتار) و تیمار شاهد با علف‏هرز دارای کمترین عملکرد ریشه (35 تن در هکتار) بود. تیمار کنترل شیمیایی با عملکرد ریشه (71 تن در هکتار) نیز با تیمار کنترل تلفیقی در یک گروه آماری قرار داشت. بنابراین با تهیه بستر بذر به‌طور کامل در پاییز و کشت چغندرقند در اولین فرصت ممکن در بهار و با اعمال مدیریت مناسب جهت کنترل علف‌های‌هرز عملکرد کمی و کیفی چغندرقند افزایش می‌یابد. با این روش ضمن کاهش تلفات رطوبت ذخیره شده در خاک به دلیل عدم انجام خاک‏ورزی برای تهیه بستر در بهار، امکان کاشت زودتر چغندرقند نیز فراهم می‏گردد.