پراکنش جغرافیایی شب‌پره‌های ساقه‌خوار(Lep.: Crambidae & Noctuidae) در شالیزارهای ایران

Abstract

ساقه‌خوارها شایع‌ترین و مهم‌ترین آفاتی هستند که برنج را در طول دوران رشد مورد حمله قرار می‌دهند. در این پژوهش، پراکنش جغرافیایی شب‌پره‌های ساقه‌خوار برنج متعلق به خانواده‌های ‌Crambidae و Noctuidae در 16 استان برنج‌ کاری کشور در سال‌های 1394 و 1395 بررسی شد. جمع‌آوری حشرات کامل ساقه‌خوار به کمک تله‌ها‌ی نوری، مالایز و فرومونی انجام شد. در شالیزارهای کشور در مجموع شش گونه ساقه‌خوار شامل پنج گونه‌‌ی Chilo partellus، C. luteellus، C. suppressalis، C. phragmitella و Scirpophaga praelata از خانواده‌ی Crambidae و گونه‌ی Sesamia sp. از خانواده‌ی Noctuidae شناسایی شدند‌‌. در بین این گونه‌ها، ساقه‌خوار نواری برنج (C. suppressalis) و گونه‌ای از جنس سزامیا (Sesamia sp.) به عنوان مهم‌ترین آفات ساقه‌خوار برنج در کشور معرفی می‌شوند. طبق نتایج، حضور ساقه‌خوار نواری برنج از پنج استان خراسان رضوی، قزوین، زنجان، چهارمحال و بختیاری و آذربایجان شرقی و خسارت سزامیا روی برنج از چهار استان کهگیلویه و بویراحمد، اصفهان، ایلام و اردبیل برای اولین بار گزارش می‌شود. با توجه به نتایج این پژوهش و عدم دسترسی به نمونه‌ی تیپ، گزارش قبلی مبنی بر حضور ساقه‌خوار سفید برنج (Scirpophaga innotata) در ایران، مشکوک است. یافته‌های این پژوهش اطلاعات اولیه‌ و کلیدی درباره‌ی سطح پراکنش هر کدام از شش گونه ساقه‌خوار فعال در شالیزارهای ایران را فراهم می‌کند که می‌تواند ضرورت تجدید نظر در ارایه‌ی شیوه‌های مدیریت آن‌ها را متذکر شود. ساقه‌خوارها شایع‌ترین و مهم‌ترین آفاتی هستند که برنج را در طول دوران رشد مورد حمله قرار می‌دهند. در این پژوهش، پراکنش جغرافیایی شب‌پره‌های ساقه‌خوار برنج متعلق به خانواده‌های ‌Crambidae و Noctuidae در 16 استان برنج‌ کاری کشور در سال‌های 1394 و 1395 بررسی شد. جمع‌آوری حشرات کامل ساقه‌خوار به کمک تله‌ها‌ی نوری، مالایز و فرومونی انجام شد. در شالیزارهای کشور در مجموع شش گونه ساقه‌خوار شامل پنج گونه‌‌ی Chilo partellus، C. luteellus، C. suppressalis، C. phragmitella و Scirpophaga praelata از خانواده‌ی Crambidae و گونه‌ی Sesamia sp. از خانواده‌ی Noctuidae شناسایی شدند‌‌. در بین این گونه‌ها، ساقه‌خوار نواری برنج (C. suppressalis) و گونه‌ای از جنس سزامیا (Sesamia sp.) به عنوان مهم‌ترین آفات ساقه‌خوار برنج در کشور معرفی می‌شوند. طبق نتایج، حضور ساقه‌خوار نواری برنج از پنج استان خراسان رضوی، قزوین، زنجان، چهارمحال و بختیاری و آذربایجان شرقی و خسارت سزامیا روی برنج از چهار استان کهگیلویه و بویراحمد، اصفهان، ایلام و اردبیل برای اولین بار گزارش می‌شود. با توجه به نتایج این پژوهش و عدم دسترسی به نمونه‌ی تیپ، گزارش قبلی مبنی بر حضور ساقه‌خوار سفید برنج (Scirpophaga innotata) در ایران، مشکوک است. یافته‌های این پژوهش اطلاعات اولیه‌ و کلیدی درباره‌ی سطح پراکنش هر کدام از شش گونه ساقه‌خوار فعال در شالیزارهای ایران را فراهم می‌کند که می‌تواند ضرورت تجدید نظر در ارایه‌ی شیوه‌های مدیریت آن‌ها را متذکر شود.